O. Yusupova

Xurshid Xayrullayev 
 
 
ISBN 978-9943-5368-0-7 
 
 
© Samarqand davlat universiteti, 2018

---

3 
So„zboshi 
―Tilshunoslik nazariyasi‖ fani barcha tilshunoslik fanlari 
rivojlanishiga asos bo‗ladigan, ayni paytda ularning rivojlanish 
yo‗llarini belgilab beradigan universal fandir. ―Tilshunoslik 
nazariyasi‖ inson tilini ilmiy o‗rganadigan fan bo‗lib, tilning 
qator nazariy muammolari: predmeti, maqsad va vazifalari, 
tilning strukturasi, tilning rivojlanishi, tilni o‗rganish metodlari, 
tilshunoslik g‗oyalari, oqimi, maktablari va yo‗nalishlari 
xususida bahs yuritadi. Shuning uchun bu fan filologiya ta‘lim 
yo‗nalishida tahsil oluvchi talabalar uchun asosiy fanlardan biri 
hisoblanadi. Ushbu fanning o‗rganish obyekti birmuncha keng, 
tilshunoslikning nazariy masalalari tadqiqini o‗z ichiga olgan 
bo‗lib, fanni yaxshi o‗rganishda asosiy darsliklardan tashqari 
qo‗shimcha qo‗llanmalarga ehtiyoj seziladi. Ayniqsa, asosiy 
bilim mustaqil ta‘lim negizida o‗zlashtiriladigan ikkinchi 
mutaxassislik va sirtqi bo‗limda ta‘lim olayotgan talabalar 
tilshunoslik sirlarini o‗rganishda ko‗makchi bo‗ladigan alohida 
bir uslubiy tavsiyalarga muhtojlik sezadilar. Ushbu uslubiy 
qo‗llanma ana shu zaruratni to‗ldiradigan ishlardan biridir. 
Uslubiy qo‗llanmada ma‘ruza, amaliy, seminar 
mashg‗ulotlari mavzulari berilishidan tashqari, mavzuni 
mustahkamlash 
uchun 
mavzuga 
doir 
qo‗shimcha
adabiyotlardan fikrlar berilgan. Mavzuni mukammallashtirish 
uchun zarur bo‗lgan adabiyotlar ro‗yxati har bir mavzudan 
so‗ng ko‗rsatilgan. Savol va topshiriqlar, test savollari ham 
mavzulashtirilgan bo‗lib, ayni bir mavzu doirasida bilim 
darajasining kengayishiga sabab bo‗ladi. Mustaqil ish 
mavzulari fanni mukammal o‗rganish uchun zarur bo‗lgan
mavzular doirasini qamrab olgan bo‗lib, bu mavzularning har 
biriga qisqacha izoh berilgan. Foydalanish mumkin bo‗lgan 
adabiyotlar ko‗rsatib o‗tilgan.
Ushbu qo‗lanmani yaratishda S.Usmonov, A.Sodiqov, 
A.Abduazizov, M.Irisqulov, B.O‗rinboyev, A. Nurmonov, 
N.Mahmudov, 
S.Karimov, 
H.Dadaboyev, 
B.Yo‗ldoshev, 

---

4 
N.Turniyozov, Sh. Iskandarova, Z.Xolmonova kabi olimlarning 
yaratgan asarlari, tadqiqotlari, fikr-mulohazalariga tayanildi.
II mutaxassislik va sirtqi bo‗lim talabalariga mo‗ljallangan 
ushbu qo‗llanmada darsning asosiy mazmuni, bu mavzu 
bo‗yicha qo‗shimcha ma‘lumotlar, mavzuni mustahkamlash 
uchun savol va topshiriqlar, mustaqil ishlarni bajarish tartibi va 
talablari, oraliq savollari namunalari va yakuniy nazorat test 
savollaridan namunalar keltirib o‗tildi.