O. X. Xamidov universitet rektori, rais

РИВОЖЛАНГАН ДАВЛАТЛАРДА КИМЁ ФАНИ ЎҚИТИЛИШИ 
Зайниева Р. Б., Ғайбуллаева М. Ш. - 
Бухоро муҳандислик технология институти 
академик лицейи Кимѐ фани ўқитувчилари
Германияда мактаб таълим тизими икки босқичли тизим бўлиб, бошланғич мактаб 
(Primastufe) ва ўрта таълим муассасалари (Sekundastufe)дан иборат. Кундузги мактабга 9 йил, 
баъзи Федерал Ерларда 10 йил ўқиш мажбурий. Бу муддат тугагач, кундузги мактабнинг кейинги 
босқичида ўқишни давом эттиришни истамаган 18 ѐшгача бўлган ўқувчилар касбий таълим 
мактабларида ўқишлари шарт. 
Кимѐ фани асосий мактабда ўргатилади. Кимѐ асослари ўқитилади. Бунда умумий кимѐга 
кириш, атомлар тузилиши, даврий жадвал, кимѐвий бирикмалар, кислота ва асослар, оксидланиш-
қайтарилиш реакциялари, электролиз, нефть, углеводородлар, спиртлар, углеводлар, ѐғлар, 
оқсиллар мавзулари ўрганилади. 
Япония-жуда тез ривожланаѐтган давлат бўлиб, бу ҳол асосан японларнинг табиатан 
меҳнатсеварлик ва ишбилармонлиги билан боғлиқдир. Дунѐдаги барча янгиликлар ва юксалишлар 
сари интилиш, энг сўнгги ютуқлардан фойдаланиш ва уларни янада ривожлантириш - бу япон 

---

55 
халқининг азалий миллий одатларига айланиб қолган. Бугунги кунда Япония дунѐдаги барча 
давлатлар учун очиқ ва халқаро ҳамкорлик майдонида фаол иштирок этиб келмоқда. Японияда 
жуда қадимдан халқнинг ақлий имкониятларидан фойдаланувчи фан ва техникани қўллаш сиѐсати 
энг муҳим ўрин тутади. Ҳозирги даврда Япония илмий тадқиқотларга кетган сармоя миқдори 
бўйича дунѐда 2-ўринда туради. 
Япония таълимининг шаклланиши 1867-1868 йилларда бошланган. Япония ўз олдига 2 
вазифани: 1-бойиш, 2-ғарб технологияларини Япония ишлаб чиқаришига киритиш масаласини 
қўйди ва бу ишни амалга ошириш учун биринчи галда таълим тизимини тубдан ўзгартириш 
кераклигини англади. 
Кимѐ 
фани 
табиий 
фанлар 
туркумида кичик ўрта мактабдан бошлаб 
ўқитилади. 7, 8, 9-синфларни қамраб олади. Асосий кимѐвий тушунчалар берилади. Моддалар 
синфланиши, даврий жадвал, табиатнинг асосий қонун ва назариялари, кимѐвий реакциялар, 
органик ва анорганик моддалар ҳақида билимлар берилади. Ихтисослашган мактаблар ўзлари 
табиий ѐки аниқ фанлар йўналишини танлаши мумкин. Мактаблар учун умумий дарсликлар 
мавжуд эмас.