O. X. Xamidov universitet rektori, rais

Kreativlik (lot., ing. ―create‖ – yaratish, ―creative‖ – yaratuvchi, ijodkor) – individning yangi 
gʻoyalarni ishlab chiqarishga tayyorlikni tavsiflovchi va mustaqil omil sifatida iqtidorlilikning 
tarkibiga kiruvchi ijodiy qobiliyati. 
Shaxsda kreativlik sifatlarini rivojlantirish jarayonining umumiy mohiyatini toʻlaqonli anglash 
uchun dastlab ―kreativlik‖ tushunchasining ma‘noni tushunib olish talab etiladi. 
Pedagogik kreativlik kommunikativ va didaktik kreativlikdan iborat. Didaktik kreativlik oʻzida 
intellektual boyliklarga intilish va shu bilan birga novatorlik qobiliyatida namoyon boʻladi. 
Kommunikativ va didaktik kreativlik pedagogik qobiliyatning asosi hisoblanadi. Pedagogik qobiliyat 
ijodkorlik qobiliyatiga ta‘sir koʻrsatadi va oʻz navbatida ichki sezimni rivojlantiradi. Pedagogik ijodkorlik 
qobiliyati, ichki sezim va umumiy intellekt kesishganda ijod mahsuli yaratiladi. 
Bu borada mutaffakir Abu Ali ibn Sino qarashlarida ham kretavlikni talqin etishmiz mumkin. 
Uning qarashlarida oʻqituvchi oʻz oʻquvchilarning mayl, intilish, faolligi, qobliyati, i‘ste‘dodi va 
layoqatini aniqlamasdan turib, uni ijodiy fikrlashga yoʻnaltira olmaydi degan. 
Mutaffakir Jalolidin Davoniy ―Axloqi Jaloliy‖ nomli asarida insoniy fazilatlarda aqliy qobiliyat va 
aqliy i‘ste‘dodni tarbiyalash uchun zukko, zehnli, fahm-farosatli, ijodkor boʻlishi va bilimlarni tez eslab 
qolishi, ularni anglab yetish lozimligini ta‘kidlagan. 

---

81 
Mutaffakkir Zahiriddin Muhammad Bobur qarashlarida ham kreativlikni koʻrishmiz mumkin: U 
Inson shaxsining taraqqiy ettirishning asosiy yoʻllaridan biri deb muammoli vaziyatni, ijodkorlikni 
tushunadi va undan oʻz faoliyatida unumli foydalangan. 
Buyuk ma‘rifatparvar olim Abdulla Avloniy boʻlgʻusi oʻqituvchilarni tayyorlashda yangicha 
yonashib quyidagilarni muhimligini: Oʻqituvchining shaxsiy fazilatlari, axloqi, odobi, bilmdonligi, 
ziyrakligi, topqirligi, farosatliligi, ijodkorligi, va aql-zakovatliligi aytadi. Mutaffakirlarmiz oʻqituvchi 
kuchli xotira, iroda va taffakurga, aql-farosatga, chiroyli nutqqa va ijodkor boʻlishga yoʻnaltirilgan. 
Koʻpgina oʻqituvchilar oʻzlarida kreativlik qobiliyatini mavjud emas, deb hisoblaydilar. Buni ikki xil 
sabab bilan asoslash mumkin: birinchidan, aksariyat oʻqituvchilar ham aslida ―kreativlik‖ tushunchasi 
qanday ma‘noni anglatishini yetarlicha izohlay olmaydilar; ikkinchidan, kreativlik negizida bevosita 
qanday sifatlar aks etishidan bexabarlar.