O’. Toshbekov tuproqshunoslik asoslari fanidan o’quv-uslubiy majmua

Xlor ionini aniqlash tartibi

Sho`r tuproqlarda xlor ioni natriy xlorid, magniy xlorid va kaltsiy xlorid tuzlari shaklida uchraydi. Bularning tuproqdagi ozgina miqdori ham o`simliklar uchun zararlidir. Shuning uchun xlor ioni birinchi navbatda aniqlanishi kеrak. Xlori ionining miqdori turli usullar bilan aniqlanadi. Bulardan xajmiy usul oson va qulay hisoblanadi. Bu usul analiz uchun olingan so`rimga indikator sifatida kaliy xromat qo`shib, kumush nitrat eritmasi bilan titrlashga asoslangan.

Ikkita kimyoviy stakancha olib, har biriga 10-20 sm³ dan so`rim solinadi.

So`rim kislotali yoki ishqorli bo`lsa (lakmus qog`oz bilan aniqlanadi) har ikkita stakandagi eritma nеytrallanadi va ustiga indikator sifatida kaliy xromatning 10% li eritmasidan 1sm <sup>3</sup> dan qo`yiladi.

Bir stakandagi eritma taqqoslash uchun qoldiriladi. Ikkinchi stakandagi eritma och qizg`ish rangga kirguncha kumush nitrat (AgNO<sub>3</sub>) ning 0,1 n eritmasi bilan titrlanadi. Natijalar quyidagi formula bo`yicha xisoblanadi.

Bu yerda:

X - xlor ioni miqdori, %.

A - titrlashga kеtgan 0,1 n AgNO₃ eritmasi miqdori, sm³.

N - 1 sm³ 0,1 n AgNO₃ eritmasi cho`ktirgan xlor ioni miqdori, g (0,00035).

Е - so`rimning umumiy xajmi, sm³.

M - analiz uchun olingan so`rim xajmi, sm³.

H – analiz uchun olingan tuproq og`irligi, g.

Masalan, a - 10 sm³, N - 0,00035 g, Е - 250 sm³, M - 20 sm³, N - 50 g bo`lsa, tuproqda 0,0875 % xlor ioni bo’ladi.

% gat eng.