O. T. A L a V i y a, s h. Q. Q o d I r o V a. N. Q o d I r o V, s h. H. H a m r o q u L o V e. H. H a L i L o V

g ip e rre fle k siy a
k u za tilad i, y a ’ni re fle k to r fao liy at keskin darajada 
kuchayib qoladi. Masalan, orqa miyasi shik astlangan kishida o m m aviy 
reflek s lar d eg a n reflek s lar q ay d qilingan: bir o y o q p a n ja s ig a t a ’sir 
e t ilg a n d a kishi ik k a la o y o g ’ini tortib o lg a n , u n d a te rlash, siy dik 
chiqarish va d efe k atsiy a reflekslari yuza ga chiqqan. O rq a m iya qirqib 
q o ’y ilg a c h b o sh m iy a d a n t o r m o z l o v c h i t a ’s ir la r k e l m a y q o lis h i, 
ju m lad a n retikuly ar form atsiyadan orqa miyani torm ozlo vchi im pulsar 
kelmay q o ’yishi oqib atida giperrefleksiya kelib chiqadi. Tormozlovchi 
t a ’sirlarning kelm ay qolishiga aloqador efifektlar spinal sh ok hodisalari 
se k in -a sta y o ’q o lg a n d a n key in g in a y u z a g a chiqishi m um kin.
O rqa m iya re fle k sla ri (sp in a l reflekslar).
T erining o g ’ritilishiga, 
M asalan, igna s a n c h ilish ig a ja v o b a n r o ’y b eru v c h i 
bukish reflekslari
(fleksor reflek sla r)
orqa m iy a k o ’n d ala n g ig a t o ’la q irq ib q o ’yilgach 
b o s h q a r e f l e k s l a r d a n e r t a r o q t i k l a n a d i . B u k i s h r e f l e k s i t o ’ la 
tik la n g a n d a o y o q n ib u k u v c h i m u s k u l la r qisqa rishi bilan bir vaqtda 
r e s ip r o k ( p a y v a s t a ) t o r m o z l a n i s h n a t i j a s i d a y o z u v c h i m u s k u l l a r
b o ’s h a s h a d i. Ayni v a q t d a q a r a m a - q a r s h i
k o n tr a la te r a l -
o y o q n i 
y o z u v c h i m u s k u l l a r q i s q a r i b , b u k u v c h i m u s k u l l a r b o ’s h a s h a d i.
101

---

Norma va patologjya tovon re leks. (Batnnskiy refleksi)
N o rm a
^
~
к ' - ' - Ч ' ф
'
V
" >• v- r РлГо‘1
B iiakri: b u k is h lefffcks:
3 0-rasm . 
Odamlardagi muhim klinik reflekslar va ular markazlarining orqa 
miyada joylanishi.
102

---

Terining turli qism lariga t a ’sir etib, bukish refleksini y u z a g a chiqarish 
m u m k in . Ayni v a q t d a j a v o b rea k siy a s in in g x arakteri har xil b o 'lish i, 
y a 'n i u n d a turli m u s k u l g u ruhlari q atnashishi m u m k in . Bir r eflektor 
a k t n i n g t a ’sir j o y i g a b o g ' l i q b o ' l g a n x u s u s i y a t l a r i r e f l e k s n i n g