O. T. A L a V i y a, s h. Q. Q o d I r o V a. N. Q o d I r o V, s h. H. H a m r o q u L o V e. H. H a L i L o V

p r e s is to lik
(sistoladan oldingi) 
d a vr
deb ataladi. U ning d avom iyligi 0,1 sek ga teng.
273

---

B o ‘lm a c h a la r sisto lasi n atija sid a q o rin c h a la rg a q o 's h im c h a qon 
tushishi y urakning IV tonini hosil qiladi, oddiy holatda I va II tonlam i 
esh itsa b o 'la d i. III va IV ton lam i esa grafik tarzda, qayd qilish usuli 
y o rd a m id a a n iq la s h m u m k in . Q o rin c h a la r sik lin i a y rim d a v rla rin i 
quyidagicha k o 'rsa tish m um kin:
Yurak fa o liya tin in g a so siy ко ‘rsatkichlari. Qonning m inutlik hajmi.
Yurakdan bir m inut davom ida haydab chiqarilgan qon m iqdoriga 
qonning
m inutlik hajm i
deb ataladi. Inson tinch turganda yuragi 70-75 m arta 
ursa, qonning m inutlik hajmi 4-5 1 ni tashkil etadi. B irk e c h a k u n d u z d a 10 
tonna, bir y ild a 4000 tonna, um r m obaynida esa o 'rta c h a 300000 tonna 
qonni haydab chiqarar ekan. Q onning m inutlik hajm ini y u rak urishlari 
son ig a b o 'lin sa , y u rak n in g
sisto lik hajm i
kelib chiqadi. O dam tinch 
turganda sistolik hajm 65-70 ml ga teng. Shuni aytib o 'tish kerakki, sistola 
v aq tid a q o rinchalardan q o nning taxm inan yarm i haydab chiqariladi. 
Q olgan qon esa rezerv hajm b o 'lib , yurak qisqarishlari tezlashganda 
ehtiyojga qarab ortadi.
Yurak sik li va bosqichlari
Qorinchalar
0,33
sistolasi
Asinxron qisqarish 
Taranglashish 
davri 0,08 sek 
bosqichi 0,03 sek
bosqichi 0,05 sek
izometrik qisqarish
Tez haydash bosqi- 
Qonni haydash 
davri 0,25 sek 
0.13 sek
chi 0,12 sek
sekin haydash bosqichi
Qorinchalar 
0,47 sek 
diastolasi
Protodiastolik izometrik bo'shashish davri-0,08 
davr -0,04 sek
tez to'lish bosqichi 
Qorinchalaming qon bilan 
to'lish davri 
0,25 sek 
qichi -0,16 sek
-0,09 sek
sekin to'lish bos-
Bo'lmachalar sistolasi natijasida qorinchalaming to'lish 
davri - presistola - 0,1 sek