O. T. A L a V i y a, s h. Q. Q o d I r o V a. N. Q o d I r o V, s h. H. H a m r o q u L o V e. H. H a L i L o V

37-rasm . Orqa markaziy pushtadagi sezgi funksiyalarining vakilligi.
I 53

---

O dam m iya p o 's tlo g 'in in g sensor sohalari y em irilganda gavdaning 
zararlanish o 'c h o g 'ig a qaram a-qarshi tom onida sezuvchanlikning shu 
turi aksari qattiq buziladi. K o 'ru v sohalari ikki tom onlam a zararlanganda 
kishi k o 'r b o 'lad i, eshituv sohalari olib tashlanganda esa quloq kar b o 'lib
q o la d i. O dam m iy a sig a qo n q u y ilg a n d a , o 's m a p a y d o b o 'lg a n d a , 
ja ro h a tla n g a n d a s e n s o r so h a la rn in g fu n k s iy a la ri h a y v o n la rd a g ig a
nisbatan k o 'p ro q buzilib, hadeganda kom pensatsiyalanm aydi. I.P.Pavlov 
katta yarim sharlar p o 'stlo g 'in in g turli qism larini olib tashlab, itlar ustida 
qilgan tajribalariga asoslanib, har bir analizatom ing p o 'stlo q d ag i uchida 
m arkaziy qism yoki 
ya d ro ni va tarqoq elem entlarni
ajratish kerak, deb 
xulosa chiqargan edi. K eng so h a d ajo y lash g a n va analizato ry ad ro sid ag i 
kabi resep to rlard an im p u lsla r oladigan n erv hujay ralarin i I.P.Pavlov 
ta rq o q elem en tlar, deb atagan edi. A n a liz a to r y ad ro si y e m irilg an d a 
fu n k siy a la r ta rq o q e le m e n tla r b o rlig i tu fa y li k o m p e n sa tsiy a la n a d i. 
A nalizatorlarning m iya p o 'stlo g 'id a g i uchlarida nerv hujayralari sensor 
sohalarda k o 'p ro q to 'p la n g an i uchun b o 'ls a kerak, odam da funksiyalar 
kom pensatsiyasi ham kam roq b o 'lad i.
K a tta ya rim sh a rla r p o 'stlo g 'in in g a sso tsia tiv soh alari.
Y uzaga 
chiqarilgan potensiallam i qayd qilish shuni ko'rsatdiki, afferent im pulslar 
talam us yadrolaridan sesor sohalargagina em as, balki shu bilan b ir vaqtda 
y o n dosh sohalarga ham kiradi. K atta y arim sharlar p o 's tlo g 'in in g shu 
sohalari