O. T. A L a V i y a, s h. Q. Q o d I r o V a. N. Q o d I r o V, s h. H. H a m r o q u L o V e. H. H a L i L o V

Kinetokardiografiya
- yurakning m exanik faoliyati natijasida, k o'krak 
qafasini past chastotali tebranishlarini qayd qilish usuli. B uning uchun 
m axsus uzatkichlardan foydalaniladi. U lar m exanik tebranishlam i elektrik 
tebranishlarga aylantirib beradi. K inetokardiografiya bir vaqtning o 'z id a
c h a p va o 'n g q o rin c h a la rn i y u ra k sik li v a q tid a d a v r ja ra y o n la rn i 
o 'rg a n a d ig a n usul hisoblanadi.
E lek tro k im o k a rd io g ra fiy a
- re n tg e n a p p a ra ti y o rd a m id a y u rak
ko'lankalari harakatini qayd qilish usuli. A pparat ekrani yurak chegaralari 
so h a sig a b o 'lm a c h a , q o rin c h a y o k i a o rta g a fo to e le m e n t q o 'y ilib , 
ositsildograf bilan ulab qo'yiladi. Yurak harakatlanganda fotoelem entning 
y o ru g 'lig i o 'z g a rib , o ssilografda egri chiziq yozib olinadi. Shu y o 'l bilan 
yurak b o 'lim larin i qisqarishi va b o 'sh ash ish i uzluksiz yozib olinadi.
275

---

B a llisto k a r d io g a fiy a .
Q o rin c h a la rd a n q o n s h id d a t b ila n o tilib
chiqishi va uni yirik qon-tom irlar b o 'y la b harakati, tananing tebranishiga 
olib keladi. G o 'y o k i tubdan o 'q otilganda, o 'q n in g oldinga harakati, 
q u ro ln i esa o rq a g a s iljish in i e sla ta d i (b a llisto - o 'q n in g o tilish i). 
Ballistokardiografiya usuli bilan yozib olingan egri chiziq o 'zig a xos bo'lib, 
y u ra k fa o liy a ti bilan b o g 'liq . B K G y o zib o lis h b ir n e c h a u su llari 
qo'llaniladi.
D inam okardiografiya.
Yurak faoliyatining m exanik o 'zg a rish larin i 
yozib olish usullaridan biri b o 'lib hisoblanadi. Bu usulni Y e.B .B abskiy 
ham kasblari bilan ishlab chiqqan. Y urakning k o 'k ra k qafasidagi harakati 
va qonni qon-tom irlarda siljishi natijasida, odam yotgan jo y d a nisbatan 
k o 'k r a k q a fa si o g 'ir l ik m a rk a z in i o 'z g a r is h in i y o z ib o lis h u su li. 
T ekshiriluvchi m axsus uzatkich o 'm a tilg a n sto lg ay o tq izila d i. U zatkich 
m exanik tebranishlam i elektrik tebranishlarga aylantirib beradi. Uzatkich 
te k s h irilu v c h in in g k o 'k ra k q afa si o stig a o 'rn a tila d i. T ana o g 'irlik
m arkazining o 'zg a rish i m axsus egri ch iziqlarda ifodalanadi va yurak 
siklining barcha fazalarini aks ettiradi. B o'lm achalar sistolasi, qorinchalar 
ta r a n g l a s h i s h d a v r i v a q o n n i h a y d a s h i, p r o t o d i a s t o l i k d a v r , 
qo rin ch alam in g b o 'sh ash ish i va qon bilan to 'lis h davrlarini ifodalaydi.