O. T. A L a V i y a, s h. Q. Q o d I r o V a. N. Q o d I r o V, s h. H. H a m r o q u L o V e. H. H a L i L o V


M iyaning qon bilan ta ‘ m inlanishi va likvor



Download 8,79 Mb.
Pdf ko'rish
bet131/434
Sana16.03.2022
Hajmi8,79 Mb.
#496953
1   ...   127   128   129   130   131   132   133   134   ...   434
Bog'liq
Normal fiziologiya (Alaviya O.T.) - 2006 y.

M iyaning qon bilan ta ‘ m inlanishi va likvor.
Mivaning qon bilan ta"minlanishi.
Bosh m iya villiziy davrasini hosil 
q ila d ig a n ik k ita u y q u a r te riy a s id a n v a ik k ita u m u rtq a p o g 'o n a s i 
arteriyasidan qon oladi; m iya to 'q im a sin i qon bilan ta ’m inlaydigan arte­
rial tarm oqlar v illiziy davrasidan chiqadi.
Bosh m iya qon bilan uzluksiz ta ’m inlanishi norm al faoliyat uchun 
m u h im s h a rtd ir. Q o n k e lm a y q o 'y g a n d a y o k i q o n k e lis h i ju d a
k a m a y g a n d a , b o s h q a h a r q a n d a y h u ja y r a o 'z f a o li y a tin i n e rv
hujayralaridan tez to'x tatm ay d i; m iyaning vaqtincha qonsirashi hushdan 

ketishga sabab b o 'la d i. M iya kislorodga, oziq m oddalarga, jum lad an
glyukozaga ehtiyoji katta b o 'lg a n lig i uchun qon ta ’m inotiga ju d a sezgir 
b o 'la d i, y a ’ni q o nning kam roq kelishi m iyaga ju d a tez ta ’sir etadi.
Bosh m iya katta yarim sharlari p o 'stlo g 'i z o 'r berib ishlaganda m iya 
tom irlari kengayib, qon k o 'p ro q keladi. Jum ladan, arifm etik m asalalam i 
yechishda, kitob o 'q ish d a va shunga o 'x sh ash hollarda m iya k o 'p qon 
oladi. Kalla suyagi jarohatlanib teshilgan kishilar ustida shunday kuzatishlar 
o'tkazilgan. M iya pulsatsiyasini va m iyaning qon bilan ta ’m inlanishini 
kalla suyagidagi o 's h a teshik orqali qayd qilsa b o 'la r edi. Kalla suyagiga 
shikast yetkazm asdan turib m iyada qon aylanishini tekshirishga im kon 
beradigan zam onaviy elektron asboblar (reopletizm ograflar va hokazo) 

yordam ida ham shunday kuzatishlar o'tkazilgan.
Likvor.
M iyaning ichida va pardalari ostida 
likvor
yoki bosh m iya 
bilan orqa m iy a o 'rta sid a g i suyuqlik (liquor cerebrospinalis) bilan to'lgan 
katta kam gaklar bor. Likvor m iya qorinchalarini, orqa m iyaning m arkaziy 
kanalini, bosh m iya bilan orqa m iyaning o 'rg im ch a k u y asim o n parda 
ostidagi kam gagi (cistem a su barachnoidalisjni to 'ld irad i.
Q o rin c h a lik v o ri va o 'rg im c h a k u y a s im o n p ard a o stid ag i lik v o r 
uzunchoq m iya sohasidagi ju ft M agendie va toq foram en L uschka orqali 
o 'z a ro tutashadi.
O d a m d a g i lik v o r 120 -1 5 0 m l, sh u b ila n b irg a k o 'p ro q lik v o r 
o'rgim chakuyasim on parda ostidagi kam gaklarda va faqat 20-40 ml likvor 
qorinchalarda b o 'lad i.
163


L ikvor tiniq v a rangsiz. S olishtirm a o g ‘irligi 1,005-1,007, reaksiyasi 
sal-pal ishqoriy; PH qonnikiga yaqin (7,4). Likvorda ju d a ozgina lim fotsit 
hujay ralar b o r (1 m m 3 da 1 dan 5 tagacha). L ik v o r o q sillam in g kam ligi 
bilan qon v a lim fadan farq qiladi (oqsillar qonda 7-8% ga yaqin, lim fada 
0,3-0,5% , likvorda esa faqat 0,02% ). A norganik tu z lar qonda qancha 
b o 'lsa, likvorda ham taxm inan o'shancha. L ikvorda ferm entlar va imm un 
jism la r (antitelolar) y o 'q .
Q o rin c h a la r in in g to m irla r c h ig a lin i q o p lo v c h i h u ja y ra la r faol 
sekretsiyasi n atijasida likvor hosil b o 'lish in i bir qancha m a ’lum otlar 
k o 'rsa tib turibdi.
L ikvor m iqdori bir qadar doim iy b o 'lib , u zlu k siz hosil b o 'lib turadi, 
shuning uchun likvor doim so 'rilib turishi ham kerak. L ikvor qism an 
lim fa sistem asig a so 'rila d i, lekin asosan o 'rg im c h a k u y a sim o n parda 
o s tid a g i k a m g a k la r d a n v e n o z s is te m a g a k ir a d i. B u n d a p a x io n
g ranulatsiyalari aham iyat kasb etadi, deb hisoblashadi.
L ikvor m iyaning o 'z ig a xos ichki m uhiti b o 'lib , uning tuzlar tarkibini 
va osm otik bosim ini bir xilda saqlab turadi. B undan tashqari,, likvor 
m iy a n in g g id ra v lik y o stiq c h a si b o 'lib , n erv h u ja y ra la rin i m e x an ik
sh ikastlardan yaxshi saqlaydi.
L ik v o r sirk u ly a tsiy a si b u z ilg a n d a m a rk a z iy n erv siste m a sin in g
faoliyati buziladi. L ik v o m in g aham iyati shundan iboratki, u m iyaning 
m a ’ lu m d a r a ja d a o z i q l a n t i r u v c h i m u h iti h is o b l a n a d i. M iy a
q o rinchalarining likvoridagi qand o 'rg im ch a k u y asim o n parda ostidagi 
kam gak likvoridagiga nasbatan k o 'p ekanligi shundan d alolat beradi 
(m iya qorin ch alarid a likvor hosil b o 'la d i, o 'rg im ch a k u y asim o n parda 
ostidagi kam gakda esa likvor so'rilib ketadi). L ikvom ing yana bir ahamiyati 
shuki, m iy a to 'q im a la r id a m o d d a a lm a sh in u v id a n hosil b o 'la d ig a n
tashlandiq m oddalar likvor yordam ida m iyadan ketib, qonga q o 'sh ila d i.

Download 8,79 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   127   128   129   130   131   132   133   134   ...   434




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish