O. T. A L a V i y a, s h. Q. Q o d I r o V a. N. Q o d I r o V, s h. H. H a m r o q u L o V e. H. H a L i L o V

Qon vo d o r o d ion larin in g kon sen tra tsiya si va P H bosh qarilishi.
Q on n in g vod o ro d (H*) v a g idroksil (OH ) ionlari k o n se n tra tsiy asig a 
b o g 'liq b o 'lg a n ak tiv reak siy asi g 'o y a t m uhim bio lo g ik ah am iy atg a 
ega, chu n k i a lm ash in u v ja ra y o n la ri m uayyan re a k siy ad a g in a norm al 
o 'ta d i.
Q on kuchsiz ishqoriy reaksiyaga ega. A rterial qonning PH - 7,4 ga 
teng. V enoz q o n d a C O ? k o 'p b o 'lg a n i u ch u n u n in g ak tiv rea k siy a 
k o 'rsa tk ic h i 7,35 ga teng. H ujayra ichida PH biroz past b o 'lib 7-7,2 ga 
te n g . B u h u ja y ra la r m e ta b o liz m ig a v a u la rd a m o d d a alm a sh in u v i 
natijasida kislotali m ahsulotlari hosil b o 'lish ig a b o g 'liq . H om ilada va 
yangi tu g 'ilg a n bolada q on plazm asining PH kislotali tom onga so 'rilg an
b o 'lad i. 5 oylik h om ilada atsidoz b o 'lad i. A ralash qonniki esa 7,33 ga 
teng. T u g 'ilg a n d a n so 'n g dastlabki soatlarda va birinchi sutkada atsidoz 
pasaya boradi. 3-5 sutkada esa k attalam ik id ay b o 'lib qoladi.
O rganizm da qonning aktiv reaksiyasi nisbatan doim iy bir darajada 
tu ra d i, b u e s a p la z m a n in g v a e r itro ts itla rn in g b u fe r x o s s a la rig a , 
shuningdek, chiqaruv organlarining faoliyatiga b o g 'liq . K atta yoshdagi 
odam larda qonning PH 7,35-7,40 atrofida b o'ladi. Q onning PH 0,1-0,2 ga 
uzoq vaqt o 'z g a rsa , o g 'ir asoratlarga olib keladi, hatto organizm halok 
bo'lishi mumkin.
M oddalar alm ashinuvida qonga doim o C 02, sut kislotasi va boshqa 
m oddalar alm ashinuvining oxirgi m ahsulotlari, kislotali m oddalar tushib 
turadi va vodorod ionlari konsentratsiyasi doim o o 'zg a rib turadi. Q onning 
aktiv reaksiyasini nisbatan doim iy holda ushlab turish uchun bir necha 
bufer sistem alar m avjud.
237

---