O ramazonov, S. S. Buriyev meliorativ tuproqshunoslik

Gravitatsion  suv  –  tuproq  qatlamlari  orqali  yuqoridan  pastga  harakat 
etadigan  suv,  o‘simlikka  juda  oson  singadi.  Gravitatsion  suv  yog‘indan 
yoki o‘simlik sug‘orilgandan so‘ng ko‘payadi. 
Tuproqda  kapillyar  va  gravitatsion  suv  miqdori  qatlamning  zichlik 
darajasiga,  qo‘llaniladigan  agrotexnik  tadbirlarning  sifatiga  bog‘liq 
bo‘ladi. 
Tuproqning  suv  xossalari  уа  uning  turlari.  Tuproq  qatlamida 
saqlanadigan  suvning  holatini  belgilovchi  uning  barcha  xossalari 
yig'indisiga suv (suv-fizik) xossalari deyiladi. Eng muhim suv xossalariga 
tuproqning  nаm  sig'imi,  suv  o'tkazuvchanligi  vа  suv  ko‘tarish  qobiliyati 
kabilar kiradi. 
Tuproqning  ma’lum  miqdorda  o‘ziga  suvni  singdirishi  va  ushlab 
turish qobiliyatiga tuproqning nam sig‘imi deyiladi. Tuproq ushlab qolgan 
suv  miqdori  va  holatiga  ko‘ra  nam  sig‘imi  to‘liq,  kapillyar  va  maksimal 
molekulyar  bo‘ladi.  Tuproqdagi  hamma  bo‘shliqlar  suv  bilan  tamomila 
to‘yingan namlikka to‘liq nam sig‘imi deyiladi. Tuproqning faqat kapillyar 
bo‘shliqlari suv bilan ishg‘ol bo‘lsa kapillyar nam sig‘imi yoki nisbiy nam 
sig‘im  deyiladi.  Kapillyar  suv  o‘simlikni  suv  va  oziq  moddalar  bilan 
ta’minlashda asosiy manba hisoblanadi. Tuproq qatlamida faqat parda suv 
bo‘lsa, maksimal molekulyar nam sig‘imi deyiladi. 
Tuproq nam sig‘imining me’yori uning mexanik va organik tarkibiga, 
donadorligiga  bog‘liq.  Ko‘p  gumusli,  soz  va  donador  tuproqlarda  nam 
sig‘im katta, qumloq va kam gumusli tuproqlarda kichik  bo‘ladi.