O r g a n I k k I m y o

Benzil xloridi -  
1 7 9
° C da qaynaydigan, tkir hidli suyuqlik.
 
U benzoy kislotaning murakkab efirlarini va benzil spirtini olishda
 
ishlatiladi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Savol va mashqlar
1
.  Quyidagi birikmalarning tuzilish formulalarini yozing:
 
a) p -  brombenzilxlorid 
b) m -  iodbenzolsulfokislota
 
d) p -  brombenzilidenxlorid  e) 
1
 - brom - 
2
 feniletan
2
. Quyidagi reaksiyalarni oxirigacha yetkasing:
a)
C —  CH
3
ҒеВг3
+  Br
2
b )   H
3
C - C H - C H
3
d )
e)
О С Н з
ҒеСЬ
+  C12
3
) 
Quyidagi elektrofil almashinish reaksiyalarini oxirigacha
 
yetkazing:
,С1
A1C1
3 
+ C
2
H
5
C
1
  -------- ►
b)fl
,Br 
H
2
S O
4
+  H N O
3
 
*
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

d ) (l 
х
+   Вгэ
е)
С1
А1С13 
+   С1г 
----------- ►
4
) 
Benzol  va  boshqa  reagentlardan  foydalanib  quyidagi
 
birikmalarni sintez qiling:
a)  H O O C
- /
d ) 
С1
b ) 
H
3
C - < ^ ^ O H
C H 2O H
5
. Quyidagi birikmalarni sintez qilish sxemalarini tuzing:
 
a) p -  nitroxlorbenzolni; 
b) m -  nitroxlorbenzolni;
 
d) m -  xlorbenzotrixloridni; 
e) 
2 ,5
 - dixlornitrobenzolni.
6
. Quyidagi birikmalami sintez qilish sxemasini tuzing:
 
a) o-nitroxlorbenzolni; 
b) o-nitroxlorbenzolni;
 
d) p-xlorbenzotrixloridni; 
e) 
2
,
5
-dixlornitrobenzolni
7
. Quyidagi reaksiyalar oraliq va oxirgi mahsulotlari tuzilish
 
formulalarini yozing:
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Br
2
;FeBr
3
 
Mg 
C0
2
 
HCl 
Br
2
;FeBr
3
a )  СбНй  ----------------►  A ---------- ►B  -------- ► D -----------► E   ---------------- ► F
efir 
HOH
CH3C1 
Cl2; ҒеС13 
KMn04,A 
С12;ҒеС13
b)  СбНб----------►
  А ----------- ►
 В  ---------- ^—►
  D  ---- :-------►
  Е
А1С13
8
. 
Quyidagi reaksiyalar oraliq va oxirgi mahsulotlari tuzilish
 
formulalarini yozing:
Br
2
 
HNO
3
 
CH
3
CI 
Mg 
C 0
2
 
HCl
a) СбНб-------- ►A-------- ►
 B ---------- ►
 D ------ ►E  ------ ►F  ------ ►G
ҒеВгз 
H
2
S 0
4
 
AICI
3
 
efir 
HOH
Cl
2
 
HNO
3
 
Cl
2
 
NaOH +H20
b)  C
6
H
6
  ------ ►
  A  ---------- ►
 B -------- ►D  ---------------- ►
  E
ҒеС13 
H
2
S0
4
 
ҒеС13 
1  шо1
9
. Quyidagi birikmalarning gidroliz reakstiyalari sxemalarini
 
yozing:
a) p-bromtoluolning; 
b) 
2
.
4
-dinitrobrombenzolning;
 
d) 
1
- brom -
1
- fenilpropanning,
Qaysi birikmaning gidrolizi oson boradi?
1 0
. S
e2
 Ar  reaksiyalarda galogen orto- va para- orientant
 
bo‘la turib, nega benzol yadrosi faolligini kamaytiradi?
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

V I.  B E N Z O L   Q A T O R I   N I T R O B I R I K M A L A R I
Benzol  qatori nitrobirikmalarining  nomlanishi,  olinish
 
usullari, fizikaviy va kimyoviy xossalari, muhim vakillari.
 
Savol va mashqlar
Benzol qatori nitrobirikmalari benzol yadrosida yoki yon
 
zanjirida nitroguruh saqlagan birikmalardir.
Benzol qatori nitrobirikmalarining nomlari benzol yoki uning
 
monoalmashingan  hosilasi  nomiga  nitro  old  qshimchasini
 
qshish  bilan  hosil  qilinadi.  Zarur  blganda  benzol  yadrosi
 
bilan  boglangan  rinbosarlaming  holati  o-, 
м -,  p -
 bilan  (ra-
 
tsional nomenklaturada) yoki raqam bilan (sistematik nomen-