O r g a n I k k I m y o

СН3
- С = С - С Н 3+  : СС12-----►СН3- С  =  С-СН3
\  
/  
3
 
СС12
Yuqori unum  bilan hosil bladigan galogenalkilsiklopropan 
va  galogenalkilsiklopropenlar  qaytarilganda  alkilsiklopropan- 
larga aylanadi:
сн
3
- с н - с н
2
\ /
C C 1 2
[ H ]
N a   +   C 2H 5O H
+сн3-с н  - с н
2 
\ /
 
сн
2
2. 
Elektrofil guruhlari bor /3-almashingan birikmalarni dega- 
logenlash:
| 
в ^
Y -C H  
CH2- X ----------► Y-CH  CH2 | -   X— ► Y-CH-CH,
-н+ 
\   /  
* Ч  
- X-  
• 
•
 
снг 
сн.
\   /
 
сн
2
X = C1, Вг
Y = COR,  COOR, C=N, N 0 2
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Siklopentanning olinishi
Sintetiksiklopentanuningkislorodsaqlaganyokityinmagan 
hosilalaridan olinadi:
Zn/H
H,  /N i
Siklogeksanning olinishi
Siklogeksan  va  uning  gomologlari  tegishli  aromatik  ug- 
levodorodlarni  katalitik  gidrogenlash  yoki  siklogeksanonlarni 
qaytarish bilan olinadi:
Siklogeptanning olinishi
Siklogeptan  siklogeptanonni  Kijner  usulida  qaytarish  bilan 
olinadi:
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Fizikaviy xossalari
Sikloalkanlar gomologik qatorining birinchi va ikkinchi vakili 
(siklopropan va siklobutan) -gaz, 5 tadan 10 tagacha uglerodi 
bor birikmalar- suyuqlik,  yuqori  sikloalkanlar esa qattiq  mod- 
dalardir.  Sikloalkanlarning  solishtirma  og‘irligi  tegishli  alkan- 
larnikiga nisbatan katta, qaynash va suyuqlanish harorati esa 
yuqoridir (1-jadval):
1-jadval 
Sikloalkanlarning fizikaviy doimiyliklari