O p e n a c c e s s, p e e r r e V i e w e d j o u r n a L

387 | P a g e  

Za’faron(Crocus sativus-lotincha)-safsarguldoshlar oilasiga mansub ko’p yillik 

o’tsimon tuganak piyoz o’simlik.Yovvoyi holda uchramaydi.Piyozining diametri 

1-2  sm.Bargi  5-15  ta,och  sariq  rangda;eni  2mm,tuksiz.Guli  1-4  ta,gultoji 

oqish,pastki 

qismi 

(tashqi 

tomondan)binafsha 

rang,uzunligi 

2-4 

sm.Changchilari  gulqo’rg’onda  qisqa.Kusagi  cho’ziq,eni  6-7  mm.Fevral-iyulda 

gullaydi,aprel-avgustda  meva  beradi.

Tarkibida  efir  moyi  bo’lgani  uchun  hidi 

j

uda  o’tkir  va  yoqimli.90-100  ming  dona  za’faron  gulidan  1  kg  qurigan  gul 

tumshuqchalari 

olinadi.

Za’faron  gulining  quritilgan  tumshuqchalari 

murabbo,tortlarni  rangi  va  ta’mini  yaxshilash,oziq-ovat(pishloq,saryog’,likyor 

va 

boshqalarda 

rang 

berish 

uchun 

),parfyumera(atir-upa)sanoatida 

ishlatiladi.Tabobatda  dori-darmon  sifatida 

qo’llaniladi.Za’faron  ayniqsa 

dorishinoslik  sanoatida    ishlatiladi,300  dan  ortiq  dori-darmonlari  tarkibiga 

kiradi.Uning  damlamasi  bilan  qadimdan  kataraktani  davolashgan,hozirgi 

vaqtda ham u ko’zga tomizladigan dorilar tarkibida qo’shiladi.Za’faron juda ko’p 

kasalliklarga foyda bo’lib,uni asosan damlama va boshqa shifobaxsh o’simliklar 

bilan birgalikda qo’llaniladi. 

 

Za’faron  Sharqda  ‘’qizil  oltin’’deb  nomlangan.Za’faron  qimmatbaholigining 

sababi ikkita: 

-birinchidan,uni yetishtirish juda mashaqqatli ish, 

-

ikkinchidan,xushbo’yligi,ta’mi  va  davolash  xususiyatlari  bo’yicha  za’faron 

ziravorlar orasida tengsizdir. 

Za’faron-yiliga bir martda 10-15 kun ommaviy gullaydi,har birbgul ochilishining 

davomiyligi  faqat  2-

3  kun  bo’lgan  qirmizi  onalik  guli  tumshuqchalarining 

quritilganidir.Za’faron gullari va xususan onalik gullarini qayta ishlash faqat qo’l 

---