m
1.
Tinchlik davridagi
favqulotda
vaziyatlar haqida
tushuncha,ularni
kelib chiqish
sabablari,manbalari
, turlari F.V.D.T
nizomi
Favqulodda vaziyatlar, halokatlar haqida asosiy
tushunchalar. Favqulodda vaziyatlar tasnifi,
uning turlari, kelib chiqish sabablari, manbalari.
Sog‘liqni saqlash tashkilotlarining favqulodda
vaziyatlarda vazifalari , Qizil Yarim Oy
Jamiyatining aholi va hududlarni muhofaza
qilish bo‘yicha vazifalari. Respublika Shoshilinch
tibbiy yordam Ilmiy Markazi (RShTYoIM) va
uning viloyatlardagi filiallari haqida ma’lumot.
Ommaviy shikastlar vaqtida shikastlanganlarni
izlash, topish, qutqarish, tibbiy saralash va
evakuasiya qilish. Tibbiy evakuasiya bosqichlari.
Tibbiy yordam turlari tizimi (birinchi tibbiy
yordam, shifokorgacha bo‘lgan tibbiy yordam,
birinchi shifokor yordami, malakali tibbiy
yordam, ixtisoslashgan tibbiy yordam). Tabiiy va
texnogen
tusdagi
favqulodda
vaziyatlarda
shikastlovchi omillar turlarini o‘rganish, ular
ta’sirida kelib chiqadigan shikastlar bilan
tanishish (portlashlar, bosilish, ko‘chkilar, turli
snaryadlar, balandliklardan tushib ketish, yuqori
va past harorat, quyosh nuri, kuchli ta’sirli
zaxarli moddalar (KTZM)lar, biologik vositalar
ta’sirida
kelib
chiqadigan
shikastlar,
shikastlovchi omillar ta’sirini tugatishni ishlab
chiqish. Shikast o‘chog‘idan shikastlanganlarni
olib chiqish usullarini o‘rganish. Shaxsiy
muhofaza
vositalarni
Qo‘l lash. shaxsiy
muhofaza vositalarini Qo‘l lashni-nafas a’zolari
va teri qoplamlari uchun shaxsiy muxofaza
vositalari. IP-4, IP-5, respiratorlar, ximoyalovchi
2
N
1
kiyimlar. AI-2 (shaxsiy aptechka), ximiyaga qarshi
paket, individual bog‘lov paketi, suvdondagi suvni
zararsizlantirish uchun vosita (pantosid, akvasept).
Shikastlanganlar holatiga baho berish va yordam
turini belgilash.Terminal holatlar tasnifi, klinik
va biologik o‘lim, yurak va nafas olish
faoliyatini to‘satdan to‘xtashi. o‘tkir nafas
yetishmovchiligi. O‘pka-yurak reanimasiyasi.
Birinchi tibbiy yordam boshlash muddatlarini va
unda kuzatiladigan natijalarni.
2.
Favqulotda
vaziyatlarda
shikastlanganlarga
shifokorgacha
bo‘lgan tez tibbiy
yordam
ko‘rsatishni tashkil
etish.
Favqulotda vaziyatlarda jarohatlanish turlari,
ularda qon oqishi turlari, sabablari
belgilari.Arterial, venoz, kapillar, parenximatoz
qon oqishlarining belgilari, farqlari.Qon
oqishni to‘xtatish xususiyatlari, usullari,
qonun - qoidalari. Qon ketishining asoratlari,
gemorragik shok, o‘tkir qon yetishmovchiligi,
belgilari, oqibatlari.
Jarohatlangan joyni immobilizasiya qilish,
tushunchasi, turlari , qonun qoidalari.
Favqulotda vaziyatlarda kasalxonadan
tashqarida tug‘ishning kechishi, tibbiy
yordam xususiyatlari.
Birinchi tibbiy yordam boshlash muddatlarini va
unda kuzatiladigan natijalarni.
Favqulodda
vaziyatlarda jabrlanganlarga shifokorgacha
bo‘lgan tez tibbiy yordam ko‘rsatish (qon
ketishini vaqtincha to‘xtashish usullarini
o‘rganish, ko‘p qon yo‘qotganlarga qon o‘rnini
bosuvchi suyuqliklar quyish, qon quyishda
qatnashish, gemorragik shok, gemotransfuzion
shokda tez tibbiy yordam ko‘rsatish.
Favqulodda vaziyatlarda jarohatlanishlarda
immobilizasiya o‘tkazish. Turli tusdagi shinalar
ishlatish (Krammer, Ditrixs, tarnovsimon,
Filberk, vakuumli ). Qo‘l ostidagi bor narsalar
bilan immobilizasiya o‘tkazish.
10
NA
5
3.
Tabiiy tusdagi
favqulotda
vaziyatlarda
fuqarolarga tibbiy
yordamni tashkil
etish.
Tabiiy tusdagi favqulodda vaziyatlar tasnifi
(yer qimirlashi, suv toshqinlari, sel, ko‘chkilar,
dovul, to‘fon). Ularda kuzatiladigan odam hayoti
va sog‘lig‘iga havf tug‘diradigan holatlar va
jarohatlar (qon ketish, yumshoq to‘qima lar
jarohati, suyak chiqishi va sinishi, uzoq vaqt
bosilib qolish sindromi - "Krash" sindromi,
cho‘kish, markaziy nerv sistemasi tomonidan
o‘zgarishlar tramatik shok, talvasa sindromi).
Tabiiy
tusdagi
favqulodda
vaziyatlarda
jarohatlangan aholiga shoshilinch tibbiy
yordam ko‘rsatish uchun jalb qilinadigan kuch
va vositalar. 19.07.2011 yil № 280 sonli -
“Aholini zilzilalar oqibatida yuzaga kelgan
favqulotda vaziyatlarda (tabiiy va texnogen
6
NA
3
tusdagi ) xarakat qilishga tayyorlash kompleks
dasturini tasdiqlash to‘g‘risida ”.
Tabiiy tusdagi favqulodda vaziyatlarda
shikastlanganlarni izlash, topish, birinchi
yordam ko‘rsatish, evakuasiya qilish. Bosh
suyagi,qorin sohasi, umurqa pog‘onasi, Qo‘l va
oyoq jarohatlarida - bosilib qolishlarida tez
tibbiy yordam ko‘rsatish. Travma shokida ,
cho‘kishda, talvasada birinchi tibbiy yordam
ko‘rsatish. Evakuasiya bosqichlarida
shikastlanganlarni davolash va kuzatib
borish.
4.
Texnogen
hususiyatli
favqulotda
vaziyatlarda
fuqarolarga tibbiy
yordam
ko‘rsatishni tashkil
etish.
Texnogen tusdagi favqulotda vaziyatlar turlari,
kelib chiqish sabablari. Yong‘in, portlash,
zarba
to‘lqini
ta’sirida
kuzatiladigan
jarohatlar turlari. Texnogen tusdagi favqulodda
vaziyatlarda jaroxatlanish turlarini -kuyish,
yelektr tokidan jaroxatlanish, tushunchalarini,
turlarini, belgilarini, davrlarini , darajalarini ,
asoratlarini;
Birinchi tibbiy yordam berish va
evakuasiya qilish. Yong‘indan xavfli
obektlarda favqulodda vaziyatlarni
bartaraf etishga qaratilgan tadbirlar.
O‘zbekistondagi kimyoviy xavfli
obyektlar.KTZMlar tasnifi. Zaharli
moddalarning organizmga kirish yo‘llari,
KTZMlar (xlor, ammiak, sinil kislotasi, is gazi,
FOM – fosfor organik moddalar) bilan
zaharlanganda klinik belgilari.
Shikastlanganlarga o‘choq ichida va tashqarisida
tibbiy yordam ko‘rsatish.
Texnogen tusdagi favqulotda vaziyatlarda
(termik, kimyoviy kuyishlarda, kuyish shokida,
elektr tokidan shikastlanish) shikastlanganlarga
birinchi tibbiy yordam ko‘rsatish, evakuasiya
qilish va kuzatib borish. Is gazidan
zaxarlanganda birinchi yordam ko‘rsatishni.
KTZM (ammiak, xlor va fosforoorganik modda)
lardan zaxarlanganda tez tibbiy yordam
ko‘rsatishni. Fuqarolarni muxofazalash
vositalarini Qo‘l lash.
10
NA
5
5.
Xalqaro terrorizm,
tushunchasi turlari,
terroristik akt sodir
etilganda axoli
xarakati.
Texnogen tusdagi favqulotda vaziyatlar turlari,
kelib chiqish sabablari. Yong‘in, portlash,
zarba to‘lqini ta’sirida kuzatiladigan
jarohatlar turlari. Texnogen tusdagi favqulodda
vaziyatlarda jaroxatlanish turlarini -kuyish,
yelektr tokidan jaroxatlanish, tushunchalarini,
turlarini, belgilarini, davrlarini , darajalarini ,
asoratlarini;
Birinchi tibbiy yordam berish va
evakuasiya qilish. Yong‘indan xavfli
6
NA
3
obektlarda favqulodda vaziyatlarni
bartaraf etishga qaratilgan tadbirlar.
O‘zbekistondagi kimyoviy xavfli
obyektlar.KTZMlar tasnifi. Zaharli
moddalarning organizmga kirish yo‘llari,
KTZMlar (xlor, ammiak, sinil kislotasi, is gazi,
FOM – fosfor organik moddalar) bilan
zaharlanganda klinik belgilari.
Shikastlanganlarga o‘choq ichida va tashqarisida
tibbiy yordam ko‘rsatish.
Texnogen tusdagi favqulotda vaziyatlarda
(termik, kimyoviy kuyishlarda, kuyish shokida,
elektr tokidan shikastlanish) shikastlanganlarga
birinchi tibbiy yordam ko‘rsatish, evakuasiya
qilish va kuzatib borish. Is gazidan
zaxarlanganda birinchi yordam ko‘rsatishni.
KTZM (ammiak, xlor va fosforoorganik modda)
lardan zaxarlanganda tez tibbiy yordam
ko‘rsatishni. Fuqarolarni muxofazalash
vositalarini Qo‘l lash.
6.
O‘tkir
zaharlanishlarda
tibbiy yordamni
ta’minlash .
Zaxarlanish tushunchasi, turlari, maishiy,
tasodifiy zaxarlanish. Hayotda ko‘p
uchraydigan zaharlanish (dori preparatlaridan,
alkogoldan, narkotik moddalardan, oziq-
ovqatlardan, kislota va ishqorlardan ) oqibatida
kelib chikadigan klinik belgilar, shoshilinch tez
tibbiy yordam ko‘rsatish xususiyatlari.
Anafilaktik shok, gipertermik sindromda.
Detoksikasiya tadbirlarini o‘tkazish. O‘tkir
zaharlanishlarni oldini olish.
O‘tkir zaharlanishlar: ovqatdan
zaharlanish, sirka kislotasidan, zaharli
o‘simliklardan va dori-darmonlardan,
alkogol va giyohvand moddalardan
zaharlanishda bemor holatiga baho berish. Tez
tibbiy yordam ko‘rsatish: shifokorgacha,
shifokor yordamini ta’minlash. Evakuasiya
qilish. Me’dani zondlashni va chayishni. Xuqna
va kateterizasiya o‘tkazishni.
6
NA
3
7.
Hayvon tishlashi,
ilon va
qumursqalar
chaqishida tibbiy
yordamni
ta’minlash .
Zaharlanish (ilon chaqishi, hayvon tishlashi,
zaharli xashoratlar chaqishi, ari, chayon)
oqibatida kelib chikadigan klinik belgilar,
shoshilinch tez tibbiy yordam ko‘rsatish
xususiyatlari.
Hayvon tishlashi, ilon, chayon, ari va boshqa
xashoratlar chaqqanda zaxarlangan xolatiga baxo
berish, tez tibbiy yordam ko‘rsatish, tishlangan
jaroxatga ishlov berish. Kvinke shishi va allergik
reaksiyalarda tez tibbiy yordam.
6
NA
3
8.
Radiasiyadan
shikastlanish, uning
ta’rifi. Birinchi
Xalq ho‘jaligidagi obyektlarda radiasion
halokatlar xavfi. Xavf manbai yuqori bo‘lgan
obyektlar xavfsizligini ta’minlash.Maxsus
10
NA
5
tibbiy yordam va
shifokorgacha
bo‘lgan yordam
ko‘rsatish
xususiyatlari.
muxofaza inshootlari, oddiy yashirin joylari
haqida tushuncha, muhofaza inshootlarining
tuzilishi va tasnifi.Odamlar va xududlarni maxsus
ishlovdan o‘tkazish.Radiasion nurning
shikastlovchi omillari.. Radiasiya nurlaridan
zararlanish, ionlovchi nurlarning biologik ta’siri.
O‘tkir nur kasalligi tushunchasi, davrlari, belgilari,
davolash va parvarishlash. Surunkali nur kasalligi
belgilari, davolash. Ommaviy muxofaza
vositalari, radiasiyaga qarshi pana joylar.
Ionlovchi nurlardan shikastlanishni oldini olish,
shikastlanganlarga tibbiy yordam ko‘rsatish va
davolash uchun Qo‘l laniladigan medisina
vositalarini. Dezaktivasiya va degazasiya
o‘tkazish. Fuqarolar muxofazasi tuzilmalari.
Radiasion zonadan aholini evakuasiya qilish
xususiyatlari.
Radiasiyadan
zararlanganlarni qidirib topish, qutqarish,
saralash, shoshilinch va shifokorgacha
yordam berish. Maxsus gazniqoblar,
respirator, niqoblardan foydalanish. Maxsus
kiyimlar: kombinezon, maxsus yoping‘ich (plash
nakidka), rezina Qo‘l qoplar, etiklardan
foydalanish. Evakuasiya qilish va
kuzatish.Qisman va to‘liq sanitar ishlov
o‘tkazish. Dezaktivasiya va degazasiya. AI-2,
kimyoviy vositalarga qarshi individual paket,
suvdondagi suvni zararsizlantirish uchun
vositalar (pantosid, ionosid, akvosept)dan
foydalanish.
9.
Epidemiya
o‘choqlarining
tibbiy – taktik
tavsifi. Yuqumli
kasalliklar
o‘choqlarida
epidemiyaga qarshi
sanitariya-gigiyena
chora-tadbirlari.
Epidemiya, epidemiologik jarayon,
inkubasiya davri tushunchasi. Epidemik
o‘choqlarning tibbiy-taktik tavsifi. epidemik
o‘choqlarning ta’rifini; Yuqumli kasalliklar
paydo bo‘lishi va tarqalishi xavfini
kuchaytiradigan omillar.Dezinfeksiya
o‘tkazishning barcha usullari (mexanik, fizik,
kimyoviy). Dezinseksiya va deratizasiya
o‘tkazish. Favqulodda vaziyatlarda epidemiyaga
qarshi chora-tadbirlar. Infeksiya manbalarini
zararsizlantirish usullari, infeksiya o‘tish
yo‘llarini uzib qo‘yish tadbirlari. O‘ta xavfli
infeksiyalar, ulardan muhofazalanish
vositalari. Observasiya, karantin choralarini
o‘tkazish. IShTYoIB, XEKB, SPB, EKIB
vazifalari, ishi. Neyrotoksikozda
shoshilinch tibbiy yordam. Kontagiozlik.
Halokat o‘choqlarida tibbiy sanitariya
oqibatlarini tugatish hamda sanitar-gigiyenik va
epidemiyaga qarshi chora-tadbirlar o‘tkazish
uchun jalb etiladigan kuch va vositalar.
Epidemiologik o‘choqlarda vaziyatga baho
16
NA
8
berish, zararlanganlarni hisobga olish,
izolyasiya qilish, kontaktda bo‘lganlarni
kuzatish, profilaktika chora-tadbirlarini
o‘tkazish. Dezinfeksiya, deratizasiya va
dezinseksiya ishlarini o‘tkazish. Infeksiya
o‘choqlarini zararsizlantirish. Infeksiyaga
qarshi dori vositalari va ularni Qo‘l lash.
Observasiya va karantin ishlarni o‘tkazish.
Jami
72 NA
36
Do'stlaringiz bilan baham: |