O. L. Muxamedov Kafedra mudiri

4.  Tabiiy  resurslarni  iqtisodiy-geografik  baholash  va  ulardan  foydalanish
.  Tabiiy 
resurs  bu  inson  hayoti  va  faoliyati  davomida  bevosita  foydalaniladigan  barcha  xil  tabiat 
ne’matlari  hisoblanadi.  Tabiiy  resurslar  inson  hayotida  hamisha  katta  o‘rin  to‘tib  kelgan.  Eng 
asosiysi  ular  avvalo  jamiyat  hayotining  moddiy  negizi  sifatida  xizmat  qiladi.  Shu  sababli 
mamlakatlar  taraqqiyotida  tabiiy  resurslarning  o‘rni  katta.  Albatta  har  bir  mamlakatning  tabiiy 
resurslar bilan ta’minlanganlik darajasi muhim iqtisodiy ko‘rsatkich bo‘lib, har bir davlatning bu 
ko‘rsatkichini,  tabiiy  resurslarni  iqtisodiy-geografik  baholamay  turib  anglash  qiyin.  Tabiiy 
resurslarni  iqtisodiy-gegorafik  baholash  nafaqat  mamlakatning  hozirgi  salohiyatini,  balkim 
kelajak istiqbollarini bilishda ham ahamiyatga ega.  
Mamlakatimiz  tabiiy  resurslarga  boy  mamlakatlardan  hisoblanadi.  Iqtisodiyotimiz 
rivojlanishida  tabiiy  resurslarning  o‘rni  katta  ekan,  ularni  iqtisodiy-gegorafik  baholash,  resurs 
turini  imkoniyat  darajasi  aniqlab  beradi.  Bu  o‘z navbatida  iqtisodiyot tarmoqlari  joylashishiga, 
rivojlanish imkoniyatlarini belgilashda katta ahamiyatga ega. 
Tabiiy  resurslarni  demografik  jihatdan  bahosi  asosiylardan  bo‘lib,  boyliklarga  nisbatan 
aholi joylanishi, ta’minlanishini malakalik darajasi va ularni kelajak faoliyatlari ham aniqlanadi. 
Tabiiy  resurslarni  sonli  bahosi,  u  qancha  zahiraga,  maydonga,  hajmga  ega,  undan 
foydalanish  holati,  muhlatlari,  unga  sarf  etiladigan  harajat  va  kelgusida  olinadigan  foydasi 
izohlanadi. Shuningdek sonli baho narxli va balli baholarda beriladi.  
Agarda  mamlakatimiz  viloyatlarini  yoqilg‘i  resurslari  bilan  ta’minlanganligini  shartli 
ravishda 10 balli sistemada baholasak, qo‘yidagi holatni ko‘rishimiz mumkin: