O kzbekiston respubl1kasi oliy ya cprta m axsus ta’lim vazirligi

Baliq kasalliklariga qarshi kurash
Profilaktik chora-tadbirlcir.
Baliq kasalliklariga qarshi kurash chora-tadbirlariga asosan, baliqchi- 
likda intensifaksiya sharoitida ish olib boradigan xo‘jaliklarda quyidagi- 
cha amalga oshiriladi. Profilaktik chora-tadbirlarga quyidagilar kiradi:
1) baliqlarning normal o'sishi va rivojlanishi uchun qulay sharoit 
yaratish, baliq organizmining kasalliklarga nisbatan yuqori darajali 
qarshilik ko'rsatish qobiliyatini oshirish;
2) suv havzasiga kasal tarqatuvchi vositalarning kirib qolishiga yoi 
qo‘ymaslik;
3) kasallik tarqalishiga yoi qo'ymaslik, kasallikning paydo boiishiga 
sharoit yaratilishini oldini olish;
4) suv havzasida kasallikning paydo boiishi bilan unga qarshi 
kurash olib borib darhol yo‘qotish choralarini ko'rish.
Bu yo'nalishning muvaffaqiyatli boiishi uchun quyidagi kompleks 
tadbirlarni amalga oshirish kerak:
281

---

1) suv havzasining normal harorati, gidroximiyasi, suv almashinuvi va 
sanitariya-gigiyena holatini yaxshilash va saqlash; 2) baliqlarni to‘la qim- 
matli ozuqa bilan boqish; 3) baliqlarning ixtiopatalogiya holatini hamma 
vaqt nazorat qilib turish; 4) normaga asoslangan baliq zichligi monokul- 
turasi, hamda qo‘shimcha va polikultura sharoitida boqishda baliqlar 
soniga e’tiborni qaratish; 5) baliqlar orasida kasallik qo'zg'atuvchilar 
oraliq xo‘jayinlarni yo‘qotish; 6) kuchli immun xususiyatiga ega bo‘lgan 
zotlarni yaratish; 7) baliqlarni profilaktik ishlov berish ishlarini amalga 
oshirish; 8) veterinariya tashkilotining ruxsatisiz xo'jalikka baliq kirit- 
maslik va chiqarmaslik; 9) keltirilgan baliqlarni qaysi yoshda bo‘lishidan 
qat’i nazar, albatta izolatsiyada (karantin hovuzga) saqlash; 10) keltiril­
gan baliqlarni karantindan so'ng antiparazitar vannalar orqali hovuzlarga 
qo'yish; 11) suv tushadigan sarjinalarda filtr quyish, axlatlarni hovuzga 
o‘tkazmaslik; 12) hovuzga kiradigan suv dezinfeksiya va suvni gidroxi- 
miyaviy analiz namunalari olinishi shart; 13) suv havzasiga suv oqimla- 
rini qo‘ymaslik; 14) baliqlar regelmintizatsiyasi uchun maxsus hovuzlar 
tayyorlash; 15) ovlash qurollari va ishlatiladigan qurollarni olib o'tishga 
yo'l qo'ymaslik; 16) baliqlarni bahorgi profilaktik jihatdan qayta ish- 
lash, kasal baliqlarni davolash, shularni xo'jalik hovuzlarining o‘zida ba- 
jarish. Baliqlarni o‘tkazish paytida tana haroratining pasayib ketishiga 
yo'l qo'ymaslik; 17) tabiiy suvliklarda leskali (Xitoy, Tayland mahsuloti) 
turlarni ishlatishdan voz kechish; 18) tabiiy ko'llarning har 1000 gek- 
tar suvlik uchun bitta qayiq va 800—1000 metr uzunlikda kapron to‘r 
ishlatish; 19) tabiiy ko'llarda qayiqlar va to'rlar sonini belgilangan nor- 
madan oshirmaslik; 20) hovuzlarni balchiqklashib ketishiga va yuksak 
suv o'simliklari bosib ketishiga yo'l qo'ymaslik. Hamisha suv havzalarida 
yuqumli kasalliklarni oldini olish va tarqalib ketmasligi uchun quyidagi- 
larni bajarish; 1) karantin qoidalariga suzsiz rioya qilish; 2) hovuz suvini 
to'liq chiqarish va dezinfeksiyalash va hovuz tubini dezinfeksiyalashtirish, 
suv qo'yadigan va chiqadigan joylarni biotexnologiyasiga asoslangan hol- 
da joylashtirish; 3) barcha ov anjomlarini va kiyim-kechaklarni, maxsus 
kiyimlarni ham dezinfeksiyalash; 4) hovuzlarni insolyatsiya, ya’ni leto- 
vaniya usullaridan foydalanib hovuzlar biomeliorativ holatini yaxshilash. 
Demak, baliq boqiladigan hovuzlarning biomeliorativ holatini yaxshilash 
maqsadida hovuzlarga dam berish qoidalariga amal qilish.
Shuni esda saqlash kerakki, sog'lom baliq mahsuloti olish uchun ho­
vuzlarni qarovsiz qoldirib yuborishga yo'l qo'ymaslik, baliqlarni parazit- 
larga yo'liqishiga yo'l qo'ymaslik. Xo'jalikda ixtiopatolog mutaxassis ni- 
hoyatda zarur. Veterinar maslahatisiz biror ishni bajarmaslik kerak.
2 8 2

---

Наг bir MCHJ baliqchilik xo‘jaligi o‘zining ovlangan baliqlarini 
kasal yoki ekto va endo parazitlardan xoli ekanligiga ishonch hosil qili- 
shi uchun « 0 ‘zstandart» agentligi va baliq mahsulotlarini sertifikat- 
lash idorasi «Ixtioservis»dan, MCHJ baliqchilik xo‘jaliklari baliq ovlash 
uchun ruxsat, ya’ni sertifikat olishlari zarur. Bulling uchun har bir baliq 
turidan 5—6 dona namunalar olib laboratoriya analizidan o‘tkazilishi 
kerak. Agarda bunday sertifikat bo'lmasa, MCHJ baliqchilik xo‘jaligi 
baliq ovlash huquqiga ega emas.
Tirik va sogiom bo'lgan hovuz baliqlarini yetishtirishning texnologik 
sxemasi quyidagi 70-jadvalda tavsiya etiladi.