O kzbekiston respubl1kasi oliy ya cprta m axsus ta’lim vazirligi

Ozuqa koeffitsientini aniqlash va undan foydalanish
Ozuqa koeffitsienti (K) deb, baliq tana og'irligiga aytiladi. Bulling 
uchun baliq tana massasini iste’mol qilingan (Q, kg) ma’lum vaqtga 
bo'linadi (DW, kg)
К = 0 : DW 
DW = W2 - W1
bit yerda:
К — ozuqa koeffitsienti; Q — ma’lum vaqt ichida iste’mol 
qilingan ozuqa; DW, kg — baliq massasi shu muddat ichida; W1 — ba­
liq boqishning boshlanishidagi og'irligi; W2 — mavsum oxiridagi baliq 
og'irligi.
Misol: Bir oy ichida baliqlarning biomassasi 12 kg ga ortdi, shu mud­
dat ichida baliq 48 kg yem (ozuqa ) yegan. Demak, 48 kg yem:
12 kg baliq biomassasi = 4 ozuqa koeffitsienti 4 ga teng.
Yana oddiyroq tarzda tushunishi uchun baliqshunos quyidagi hi- 
sobni bajaradi. U nazorat natijasiga asoslanadi.
1-aprelda 10,000 ta baliqcha og'irligi 30 kg edi.
10-aprelda uning og'irligi 34 kg;
20-aprelda uning og'irligi 38 kg;
242

---

30-aprelda uning og‘irligi 42 kg.
Dcmak, W2 — 42 kg — W1 — 30 kg = 12 kg.
Baliq 12 kg ga o‘sishi uchun 48 kg yem yegan.
Ozuqa koeffitsienti katta-kichikligi baliq iste’mol qiladigan yem- 
niiig sifatiga bog‘liq. Beriladigan ozuqadagi protein miqdori mayda 
baliqchalar uchun 50 
%,
segoletkalar uchun 43 %, tovar baliqlar uchun 
37 
%
bodganda baliq rejalashtirilgan biomassaga ega bodadi. Masalan: 
ko'pchilik tadqiqotlarda shu narsa aniqlanishicha yaxshi va sifatli yem 
baliqning 25 foiz o‘sishini ta’minlaydi. Va shunga qarab quyidagilarni 
hisoblash mumkin:
Qo'shimcha yoki asosiy oziq hisobida baliq 9 kg ga o‘sdi.
Ammo shuncha o‘sish uchun u 48 kg sifatli ozuqa yedi.
48 kg : 9 kg = 5,3
Demak, ozuqa koeffitsienti 5,3 ga teng.
Yaxshi va tajribali baliqshunos o‘z fermasidagi ozuqa koeffitsien- 
tiui adabiyotlarda uchraydigan ozuqa koeffitsienti bilan solishtiradi va 
oYgartirishlar kiritadi.
Agarda sizning xo'jaligingizda ozuqa koeffitsienti yuqori bodsa, 
lining sababini baliqshunos aniqlaydi. Bunga kislorod defitsiti, haddan 
tashqari yem berish yoki o‘ta oziqlantirish, yemning sifati pastligi, baliq 
kasallanishi yoki yemni o‘gdrlash kabilar sabab bodishi mumkin. Lekin 
ozuqa koeffitsienti orqali fermaning faoliyati analiz qilinadi.
64-jadval