O karimova huquqshunoslik

Kafillik shartnomasi
bo‘yicha kafil boshqa shaxs
o‘z majburiyatini to‘la yoki qisman bajarishi uchun
uning kreditori oldida javob berishni o‘z zimmasiga
oladi.
Kafillik shartnomasi yozma shaklda tuzilishi ke 
rak.
IV b o b. Fuqarolik huquqi asoslari

---

68
Huquqshunoslik
Yozma shaklga rioya qilmaslik kafillik shartnomasining
haqiqiy bo‘lmasligiga olib keladi.
O‘zbekiston Respublikasi Fuqarolik Kodeksining
299-moddasida: «Kafolatga binoan bank, boshqa kredit
muassasasi yoki sug‘urta tashkiloti (kafil) boshqa shaxs
(prinsipal)ning iltimosiga ko‘ra kafil o‘z zimmasiga
olayot gan majburiyat shartlariga muvofiq prinsipalning
kre ditori (benefitsiar) pul summasini to‘lash haqida yoz-
ma talabnoma taqdim etsa, pulni unga to‘lash haqida
prinsipalga yozma majburiyat beradi», deb tasdiqlangan.
Shartnoma tuzayotgan taraflardan biri shartnoma
tuzilganligini isbotlash va uning ijrosini ta’minlash
yuzasidan beradigan pul summasi 
zakalat
hisobla-
nadi.
Qarzdor majburiyatini bajarmaganligi yoki lozim
darajada bajarmaganligi tufayli kreditorga yetkazilgan
zararni to‘lashi shart.
Qonun hujjatlari yoki majburiyat shartlariga muvofiq
asosiy qarzdor bo‘lgan boshqa shaxsning javobgarligiga
qo‘shimcha ravishda javobgar bo‘lgan (subsidiar javob-
garlik) shaxsga talablar qo‘yishdan oldin kreditor asosiy
qarzdorga talab qo‘yishi kerak.
Agar asosiy qarzdor kreditorning talabini qon 
-
dirishdan bosh tortsa yoki kreditor undan qo‘yilgan ta 
-
labga belgilangan muddatda javob olmagan bo‘lsa, bu
talab subsidiar javobgar bo‘lgan shaxsga qo‘yilishi
mumkin.
Majburiyat 
to‘liq
yoki 
qisman
bekor bo‘lishi
mumkin. Majburiyat quyidagi asoslarda: majburiyat
bajarilishi bilan, hisobga o‘tkazish bilan, qarzdor bilan
kreditor bir shaxs bo‘lib qolganda, majburiyatning
yangilanishi bilan, kreditor qarzdan voz kechishi bi-
lan, taraflarning birortasi ham javob bermaydigan va 
-
ziyat vujudga kelganligi tufayli, davlat organi hujjati
asosida, fuqaro vafot etishi bilan, yuridik shaxs tugati 
-
lishi va boshqa qonunda ko‘rsatilgan sabablarga ko‘ra
bekor bo‘lishi mumkin.

---

69
Majburiyat huquqida alohida o‘rin «zarar yetka 
-
zishdan kelib chiqadigan majburiyatlar»ga bag‘ish-
langan.