O. K. Iminov iqtisod fanlari doktori, professor

M 2 —  M l   agregati  +   aholining  banklardagi  muddatli  om onatlari.
M3  —  M 2  a gregati  +   davlat  z a y o m la rin in g   sertifikatlari  va 
obligatsiyalari.
M4 —  M3  agregati  +  xorijiy  valutadagi  depozitlar.
Shuni  hisobga  olish  kerakki,  bunday  agrégatlarning  belgilanishi 
turli  m am lakatlarda  turlicha  amalga  oshiriladi.  Ushbu  agregatlar  o ‘z 
holicha  m am lakat  t o ‘lov  oboroti  sohasida  yuz  beradigan  jarayonlar, 
j a m g 'a r m a la r   h a jm lari,  sh u n in g d e k ,  u sh b u   ja m g ‘a rm a n i  am alga 
oshirishda qo'llanilgan vositalarning sonli  ifodasi vositalari hisoblanadi. 
U lar iqtisodiyotning joriy holatini belgilashga  imkon beradi va  keyingi 
vaziyatni  prognoz  qilishda  k o ‘maklashadi.
Pul  massasi  agregatlari,  iqtisodiyot  monetizatsiyasi  koeffitsientini 
hisobga  olish  yordam idagi  hisob-kitob  eng  nam unali  hisob-kitobdir. 
Monetizatsiya  koeffitsienti  iqtisodiyotning  pullar  bilan  ta ’minlanishi 
darajasi  yoki  tovar  aylanishining  t o i o v   vositalari  bilan  ta ’minlanishi 
darajasini  aks  ettiradi.  Bunday  koeffitsient  M 2  pul  agregati  summasi 
va ushbu iqtisodiyotda mavjud bo'lgan xorijiy valutadagi depozitlarning 
YA M I  hajm iga  o ‘zaro  nisbati  sifatida  hisoblab  chiqiladi.  U sh b u  
koeffitsientni  hisob-kitob  qilishda  suratga  birdaniga  M2  agregatini  va 
xorijiy  valutadagi  depozitlarni  o ‘z  ichiga  oladigan  M4  pul  agregatini 
qo'yish  qulayroq  bo'ladi.  U shbu  koeffitsient  mohiyati  idealda  birga

---

teng  bo‘ladi.  Shunga  qaram asdan,  0,7  yoki  0,8  darajasidagi  natijalar 
yo‘l  q o ‘yilishi  m u m k in   m ohiyatlar  deb  hisoblanadi.