O. K. Iminov iqtisod fanlari doktori, professor

B o ‘nak shakiidagi hisob-kitoblar. 
Mazkur hisob-kitoblar eksportyor 
uchun  nihoyatda samaralidir,  chunki tovarlar yetkazib berilgunga qadar 
importyor  tom o nidan  ularga  haq  to ‘lanadi  (ba’zida  tovarlar  ishlab 
chiqarilgunga  qadar).  Agarda  importyor  tovarlarga  b o ‘nak  shaklida 
haq  toMasa,  u n d a   u  eksp o rty o rn i  kreditlagan  boMadi.  M asalan, 
shartnom a  qiymatining  bir  qismiga  bo‘lgan  b o ‘nak  toMovlari  xorijda 
obyektlar  qurilishi  bilan  bogMiq  shartnomalar  shartlariga  kiritiladi. 
Q iym ati  yuqori  b o ‘lgan  h a m d a   alohida  b u y u rtm a   asosida  ishlab 
chiqarilgan jihoz,  suv  kemalari,  havo  kemalarining  importi  sharoitida 
ham qisman  amalga oshiriladigan b o ‘nak toMovlari q o ‘llaniladi.  Xalqaro 
amaliyot  talablariga  muvofiq  bo'nak  shakiidagi  toMovlar  shartnoma 
sum m asining  10  foizidan  33  foizigachasini  tashkil  etadi.  Shartnoma 
s h a r tla r in in g   bajarilm asligi  va  tovarlar  y e tkazilm asligi  ho latida 
eksportyor banki  olingan  bo'nakni  eksportyorning  topshiriqiga  asosan 
b o ‘nak  toMovi  sum m asi  ha jm id a ,  im portyor  foydasiga  qaytarish 
t o ‘g ‘risida  kafolat  beradi.
B undan  tashqari,  bir  qator  tovarlarga  b o ‘nak  bilan  haq  toMash 
tartibi  qabul  qilingan.  U shbu  tovarlarga  qim m atbaho  metallar,  yadro 
yoqilgMsi,  qurol-aslaha va boshqa shu kabilar kiradi.  Zikr etilgan hisob- 
kitob shartlariga  importyorning roziligi uning m azkur tovarlar yetkazib 
berilishi  yoki  m anfaatlari  kafolatlarda  mavjud  b o ‘lgan  eksportyor 
tazyiqiga  bogMiqdir.