O. I. Jalolov Buxoro davlat universiteti Amaliy


  Matematik formulalar bilan ishlash



Download 2,25 Mb.
Pdf ko'rish
bet30/59
Sana30.12.2021
Hajmi2,25 Mb.
#93460
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   59
Bog'liq
latex dasturi va uning imkoniyatlari112

2.2. 

Matematik formulalar bilan ishlash 

Matematik formulalar kiritish 

 

 

Matematik va munosabat belgilari,oddiy belgilar 

Matematikada ko’p hollarda grek harflaridan foydalaniladi.Shu sababli  biz 

ham  LATEXda  matematik  formula    kiritishni  grek  harflarini   kiritishdan 

boshlaymiz. LATEXda grek harflarini kiritish buyrug’i “\” belgisi va shu belgining 

inglizcha nomini yozish orqali kiritiladi(Masalan:



 

harfi \alpha kabi kiritiladi).Shu 

o’rinda  yana  bir   ma’lumotni   aytib  o’tish  kerak.Grek   harflari  ro’yhatidan 

(“omikron” deb o’qiladi) harfini bu usul bilan kiritib bo’lmaydi(Ya’ni \omikron 

deb yozish no’to’g’ri hisoblanadi).Bu harfni kiritish uchun kursivda yozilgan 

lotincha “o” harfi,yoki odatdagidek o harfini kiritish kifoya.Misol tariqasida  bir 

necha grek harflarining LATEXda yozilishini jadvalini keltiramiz. 

 

 

 



Bu  ro’yhatga  ∑  va  ∏  larni  kiritish  noto’g’ri.Bu  belgilar  yig’indi  va 

ko’paytmani bildirgani bois maxsus buyruqlar yordamida kiritiladi.Lotin harflarini 

kiritganda  katta  va  kichik  harflar  bilan  kiritish  avtomatik  tarzda  aniqlanadi.Grek 

harflarini kiritishda esa “\” dan keyin harf nomi yozilayotganda birinchi harf katta 

harf bilan yoziladi.Bir necha harflar ro’yhati 

Γ \Gamma 

∆  \Delta 

Θ  \Theta 

Λ \Lambda 

Ξ  \Xi 


Π  \Pi 

Σ \Sigma 



\Upsilon 



Φ  \Phi 


42 

 

 



Ψ \Psi 

Ω \Omega 

Endi  binar  amallari  haqida.Binar  amallar(ko’paytirish  bo’lish  va  h.k)  ni 

qo’llashda ayrim amallarni ketma- ket yozish kerak bo’lsa hech qanday probelsiz 

davomidan yozish mumkin.Binar amallarning to’liq ro’yhati: 

 

Keyingi jadvalimiz binar amallarning yana bir turi munosabat amallari: 



 

 

 



Keyingi  jadvalimiz  yo’nalish  ko’rsatgichlari(strelkalari).Latex  ko’plab 

ko’rsatgichlarning vertikal va gorizontal variantlarini taqdim etadi. 




43 

 

 



 

 

Keyingi  jadvalimiz  sinus  tipli  amallar.Matematikada  ko’p  qo’llanadigan  bu 



tipdagi  amallar  ya’ni  sin,log  va  h.k  lar  Latexda  ham  xuddi  shunday 

yoziladi.Shuningdek  istalgan  funksiyaning  quyi  va  yuqori  indeksidan  foydalanish 

mumkin. 

 

Bu  yerda  funksiyalar  ingliz  tilidagi  ko’rinishida  yozilgan.O’zbek  tilida 



tangens “tg” ko’rinishda qabul qilingan.Shuning uchun tangensni yozish uchun \tg 

yozish  kifoya.Lekin  odatda  agar  Latexda  yozilayotgan  hujjat  tili  ko’rsatilmasa 

avtomatik  holda  inliz  tili(english)  tanlanadi.Bunday  holda  Latex  \tg  buyruqni 

tanimaydi.Agar  biz  \tg  ni  ishlatmoqchi  bo’lsak  hujjat  boshida  \usepackage  ga 

russianni  kiritib  qo’yish  yetarli.Chunki  rus  tilida  ham  tangens  “tg”  ko’rinishda 

qabul  qilingan.Latexda  tillar  paketiga  hali  o’zbek  tili  kiritilmagani tufayli  rus  tili 




44 

 

 



paketidan foydalanish qulay.Xullas natija \usepackage[russian]. Kotangens(ctg) 

ham xuddi shu ko’rinishda kiritiladi. 

Endi oliy matematikada ko’p ishlatiladigan belgilar: 

 

Ko’p  ishlatiladigan  buyruqlardan  yana  biri  integral  belgisi  uchun 



qo’llanadigan buyruqdir.Latexda odatiy integral (∫) kiritish uchun \int buyrug’i, 

konturli integral ( 

 

) uchun \oint buyrug’i ishlatiladi.Integralning yuqori va pastki 



indekslari va integral osti funksiya ham 

kiritish mumkin.Masalan: 

$$

 \int_0^1x^2\,dx=1/6 



$$ 

Agar  integral  chegaralari  indeksda  emas,  yuqori  va  quyi  chegarada  bo’lishi 

lozim bo’lsa , u holda \int buyrug’ini \limits buyrug’i bilan birgalikda ishlatishimiz 

mumkin.Masalan: 

$$ 

\int\limits_0^1 x^2 dx=1/6 



$$ 

Agar chegaralar boshqacha ko’rinishda bo’lsa ya’ni turli xil operatorlar va 

belgilardan iborat bo’lsa \nolimits dan foydalanish mukin.Masalan: 

 

$$ 



\prod\nolimits_{i=1}^ni=n!  $$ 


45 

 

 




Download 2,25 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   59




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish