O. I. Jalolov Buxoro davlat universiteti Amaliy

Qo’shimcha imkoniyatlari
Ayrim hollarda rasm chizishda bir necha obyektlardan foydalanishga to’g’ri
keladi.Bunday hollarda \put buyrug’idan foydalanib bo’lmaydi.Lekin \put buyrug’i

---

76
orqali hosil qilingan obyektni \multiput buyrug’idan foydalanib o’zgartirish kiritish
mumkin.Bu buyruq ko’rinishi quyidagicha
\multiput(x,y)(∆x,∆y){n}{
obyekt
}
Bu yerda x va y natijaviy obyekt kordinatasi(xuddi \put dagi kabi) , ∆x va ∆y
esa ko’rsatilgan obyektning gorizontal va vertikal siljish kordinatalari , n –
obyektlar soni , obyekt – tanlangan obyekt.Masalan:
\begin{picture}(100,80)
\multiput(10,70)(8,-6){8}%
{\circle*{3}}
\end{picture}
Bu yerda foydalanilgan % (foiz) belgisi yangi qator tashkil etish uchun xizmat
qiladi.Bunda yetarlicha bo’sh joy qoldirish orqali qatorlar mosligi
ta’minlanadi.Boshqa hollarda bu belgi izoh vazifasini bajaradi.
Endi \multiput buyrug’i yordamida yaratilgan yana bir rasmni ko’raylik.
\begin{picture}(100,50)
\multiput(0,0)(10,0){10}%
{\line(1,5){10}}
\multiput(0,0)(2,10){6}%
{\line(1,0){90}}
\end{picture}
Bu misolda gorizontal qiya va vertikal tik chiziqlardan foydalanib yuqoridagi
rasm hosil qilindi.Endi \put buyrug’iga qaytamiz.U orqali quyidagi rasmni
chizamiz.
Bir qarashda bu rasmni chizish murakkabdek
tuyuladi.Lekin bu rasmni oddiy \put buyrug’i orqali
ham chizish mumkin.Buning uchun ma’lum tartibga
rioya qilish kerak xolos.Demak bu rasm kodi bilan
tanishamiz.
\begin{picture}(120,80)
% Doska chegaralarini chizamiz
\put(0,0){\line(1,0){120}}

---

77
\put(0,80){\line(1,0){120}}
\put(0,0){\line(0,1){80}}
\put(120,0){\line(0,1){80}}
% Kordinata o’qlarini chizamiz
\put(40,25){\begin{picture}(40,40)%
\put(20,0){\vector(0,1){40}}
\put(0,20){\vector(1,0){40}}
\put(40,22){$x$}
\put(22,40){$y$}
\end{picture}}
\end{picture}
\vector ishtirokida yana bir misol:
\setlength{\unitlength}{1mm}
\begin{picture}(60, 40)
\put(30, 20){\vector(1, 0){30}}
\put(30, 20){\vector(4, 1){20}}
\put(30, 20){\vector(3, 1){25}}
\put(30, 20){\vector(2, 1){30}}
\put(30, 20){\vector(1, 2){10}}
\thicklines
\put(30, 20){\vector(-4, 1){30}}
\put(30, 20){\vector(-1, 4){5}}
\thinlines
\put(30, 20){\vector(-1, -1){5}}
\put(30, 20){\vector(-1, -4){5}}
\end{picture}