O. F. Fayzullayev, O. O. Fayzullayev, M. S. Bahronova



Download 2,39 Mb.
bet25/66
Sana11.07.2022
Hajmi2,39 Mb.
#777052
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   66
Bog'liq
Mas va mashqlar ishlanish yo\'llari

4.2. Real gazlar qonunlari
Real gazlar ideal gazlardan farqli ravishda o‘zaro ta’sirlashadi, har bir molekula xususiy hajmga ega bo‘lganligi uchun ularning holat (Van-der-Vaals) tenglamasi:

bo‘ladi. Bu erda – ichki bosim; b – molekulaning xususiy hajmi. a molekulaning o‘zaro tortilish qobiliyatini hisobga oladi. Agar uning haroratga bog‘liqligi hisobga olinsa, Bertlo tenglamasi hosil bo‘ladi:
.
Bertlo tenglamasi ham gazlarning asl holatini tasvirlab berolmaganligi uchun virial holat tenglamasidan

(bu erda – siqilish koeffitsienti; B, C va D – virial koeffitsientlar) foydalaniladi. Past bosimli soha uchun yetarlidir.
4.35. 4,48 m3 hajmli (n.sh.) 1 kmol vodorodning bosimini aniqlang. Bu qiymatni tajribada aniqlangan bosim (52,28·104 Pa) bilan taqqoslang.
Yechish: Bosimni avvalo ideal gaz pV=RT formulasi yordamida hisoblaymiz: kPa.
Endi esa bosimni Van-der-Vaals tenglamasi yordamida (real gaz) aniqlaymiz. Buning uchun maxsus jadvaldan a va b qiymatlarini olamiz:
J·m3/kmol, m3/kmol.
Bu qiymatlarni Van-der-Vaals tenglamasiga qo‘ysak:
p=509,1 kPa.
Real va ideal gaz holat tenglamalari asosida hisoblangan bosimlar o‘zaro 509,1–506,6=2,5 kPa ga farqlanadi. Mazkur farq 2,5·100/509,1=0,5 % ni tashkil etadi.
Van-der-Vaals tenglamasi yordamida hisoblangan bosim tajribada aniqlanganidan 522,8–509,1=13,7 kPa ga farqlanadi, bu 13,7·100/522,8=2,61 % ni tashkil etadi.
4.36. 5,2 m3 hajmli 1 kmol kislorodning bosimini (a=0,138 J·m3/kmol; b=0,0318 m3/kmol) aniqlang. Uni ideal gaz bosimi bilan taqqoslab, qancha farqlanishini aniqlang. Shu gazning siqilish koeffitsientini hisoblang. (Javob: 439,17 kPa; 0,61 %; 1,006).
4.37. 25 oC haroratda 2,24 m3 ammiakning 1 kmol miqdorining real bosimini (a=0,423 J·m3/kmol; b=0,0378 m3/kmol) va gazning siqilish koeffitsientini aniqlang.
(Javob: 1124,96 kPa; 1,017).
4.38. 393 K da 2,5 m3 hajmli 1 kmol suv bug‘ining real bosimini (a=0,555 J·m3/kmol; b=0,0366 m3/kmol) aniqlang va bu bosimning ideal gaz holati tenglamasi asosida hisoblangan bosimdan qancha farq qilishini va siqilish koeffitsientini aniqlang. (Javob: 1326,29 kPa; 1,46 %; 1,0148).
4.39. 1 kmol metan 2026,5 kPa bosimda 1,2 m3 hajmni egallaydi. Shu gazning haroratini (a=0,228 J·m3/kmol; b=0,0428 m3/kmol) aniqlang.
Yechish: Van-der-Vaals tenglamasiga berilganlarni qo‘ysak:
T=282 K.
4.40. 0,5 m3 1 kmol metanning 6079,5 kPa bosimda qanday haroratga (a=0,228 J·m3/kmol; b=0,0428 m3/kmol) ega bo‘lishini toping. (Javob: 334,4 K).
4.41. 0,2 m3 hajmli 1 kmol azotning 7029,6 kPa bosimda qanday haroratga (a=0,1363 J·m3/kmol; b=0,0385 m3/kmol) ega bo‘lishini toping. (Javob: 136,6 K).
5. Kimyoviy reaksiyalar energetikasi.
Termokimyo asoslari. GESS QONUNI
5.1. Kimyoviy reaksiyalar entalpiyasi
Entalpiya (H)  kimyoviy sistemaning termodinamik funksiyasi bo‘lib, bosim o‘zgarmas bo‘lganda shu sistemadagi reaksiyaning issiqlik effektini aks ettiradi. Kimyoviy reaksiyalar natijasida issiqlik ajralib chiqsa (ekzotermik reaksiya), entalpiya manfiy, reaksiyaning sodir bo’lishi uchun issiqlik talab etilsa (endotermik reaksiya), entalpiya musbat bo‘ladi. Reaksiyalarning issiqlik effektini hisobga olib tuziladigan tenglamalarga termokimyoviy tenglamalar deyiladi. Termokimyoviy tenglamalarni tuzishda ajralib chiqadigan yoki yutiladigan issiqlik energiyasi H yoki Q ifoda bilan tasvirlanishi mumkin. Ekzotermik reaksiyalarning tenglamalarida reaksiya mahsulotlaridan so‘ng H<0 yoki +Q, endotermik reaksiyalarning tenglamalarida H>0 yoki Q ko‘rsatiladi. Odatda, ajralib chiqadigan yoki yutiladigan issiqlik energiyasi 1 mol mahsulotga nisbatan keltiriladi. Ayrim hollarda, boshqacha bo‘lishi ham mumkin.
Termokimyoviy hisoblashlar Gess qonuni asosida hosil bo‘lish va yonish issiqliklari asosida bajariladi.
Masalan, mA+nBpC+qD reaksiya berilgan bo‘lsa, kimyoviy reaksiyaning issiqlik effekti:


  1. Download 2,39 Mb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   66




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish