O adim gi dunyo tarixi bo yicha xrestom atiya: tarix о ‘qituvchilari

S o liq la r
VII. 127.  Sotish  va  olish d a  (b ahoni)  k o ‘rib,  yoM  uzunligi,  ovqatga, 
ziravorga va m ulk h im o y a sig a  sarfni k o ‘rib chiqib, po d sh o  savdogarlarni 
soliq  toMashga  m a jb u r qilsin.
135

---

V I I Л 28.  Podsho  m u s h o h a d a   qilib,  m am la k a td a   h a m m a   vaqt 
soliqlarni  shunday  belgilashi  lozim ki,  po d sh o   ham ,  ishni  bajaruvchi 
ham  m ev ad an   foydalansinlar.
V II.129.  Buzoq  va  asalari  ovqatni  o z-o zd an   y u tg an id ek ,  podsho 
ham  m a m lak atd an   yillik  soliq  olishi  lozim.
VII. 130.  Po d sh o   to m o n id a n   c horva,  o ltinning  elliginchi  qismi 
h am d a  g 'a lla n in g   sakkizinchi,  oltinchi  yoki  o 'n   ikkinchi  qism i  ol in ishi 
m um kin.
VII. 131.  U  y a n a   sh u n in g d ek   y o g 'o c h ,   g o ‘sht.  asal,  sigir  moyi. 
x u s h b o ‘y  m oylar, d o riv o r o ‘tlar, sharbatlar,  gullar,  ildiz  va  m e v a la m in g  
oltinchi  qism ini  olishi  m um kin.
VII. 138.  Podsho  o ‘z  m ehnati  bilan  y a sh a y d ig a n   barcha  hunar- 
m andlarni  v a   shudralarni  har  o y d a  bir  (k u n )  ishni  b ajarish g a  m ajb u r 
qilishi  m u m k in .
U rush
V I I .87.  Xalqni  q o ‘riqlaydigan  po d sh o   teng,  kuchliroq  yoki  zaifroq 
( d u sh m a n   bilan ja n g g a )  chaqirilgan  b o ‘lsa,  kshatriy d ra x m a sin i  bajarib, 
j a n g d a n   bosh  tortniasin.
V II.89.  B or  kuchi  bilan  va  o ‘g irilm ay d ig an   y u z   bilan  j a n g  
qiladigan,  ja n g la rd a   o ‘zaro  bir-birini  o ‘ldirishni  istagan  p odsholar 
sa m o g a   boradilar.
VI 1.96.  Kim  (shaxsan  j a n g   aravasi,  ot,  fil,  s o y a b o n ,  pul,  don, 
chorva,  ayollar,  har  xil  b u y u m la r  va  q im m a tb a h o   metallni  bosib,  olsa 
bu — uniki.
V II.97.  (Askarlar)  en g   yaxshi  ulushni  p o d sh o g a   bersinlar.  Vedada 
sh u n d ay   deyilgan:  alohida  bosib  o lin m a g a n   ( o ‘lja)  p o d sh o   tom o n id an  
barcha  a sk a rla r o ‘rtasida taq sim lan ish i  lozim.
VII. 102.  D o im o   u ru sh g a  ta y y o r  turish,  h a m m a   vaqt  kuchni  aniq- 
lash,  sirlarini  ochish,  d u sh m a n n i  zaifligini  qidirish  lozim.
V I I . 103.  Butun  dunyo  urushga  d o im o   tayyor  boMgandan  q o ‘rqadi, 
shuning uchun barcha tirik jonlarni aynan kuch bilan b o ‘ysundirish  lozim.
VII. 106.  (P o d sh o ) turna  kabi  ishlarini  o ‘ylaydi.  Q u y o n   kabi-chetga 
qochadi,  b o ‘ri  kabi  (oMjani)  ushlaydi  va  sh e r kabi-  kuchini  k o 'rsa ta d i
VII. 1 9 2 .T e k islik d a ja n g d a  j a n g  aravalarini va otliqlarni s u v lik jo v d a
136

---

qayiq  va  fillami,  daraxt  va  butazorlar  bilan  qoplangan jo y d a  -  kam onni, 
tepalik joyda-qilich,  qalqonlar,  (boshqa)  qurolni  ishlatish  lozim.
V II.1 95.  D uslunanni  qam al  qilib,  t o ‘xtash  kerak  v a   u n in g   m a m - 
lakatini  talon-taroj  qilish  kerak;  h a m m a   vaqt  uni  y e m -x a s h a g i,  oziq- 
ovqati,  suv  va  yoqilgMsini  y o ‘q  qilish  kerak.
VII. 198.  D u sh m an larn i  tinch  m u z o k a ra la r  bilan  sotib  olish  bilan, 
ajratib tashlash  y o ‘ li  bilan  -  (bu  v o sitalarn in g )  h a m m a si  bilan,  yoki  har 
birini  alohida -   b a r ta r a f  qilishga  urinish  kerak  va  qurol  yoMidan  ehtiyot 
b o 'lis h   kerak.
VII. 199.  J a n g   q ilay o tg an d a  (har  ikki  ta rafga  oxiri)-  g ‘alaba  yoki 
m a g 'lu b iy a t-  n o m a ’lum,  shunda j a n g d a n   voz  kechish  kerak.
VI1.201.  G ‘alaba  qilib,  (yengilgan  m a m la k a tn in in g )  xud o lari  va 
ezgu  brax m an larin i  h u rm at  qilish  zarur,  im tiy o zlar h ad y a qilish  va x a v f  
y o ‘qligini  e ’lon  qilish  lozim.
V II.202.  B archa  y e n g ilg a n la r  istaklariga  t o ‘la  ishonch  bildirib 
(taxtga  y e n g ilg a n   podshoni),  qarindoshini  o ‘tkazish  va  sh a rtn o m a  
tuzish  kerak.
VII.210.  D o n o la r aqlli,  nasabli,  botir,  qobiliyatli,  saxiy,  olijan o b   va 
q a t’iy  ( d u s h m a n n i)  en g  y o m o n   d u sh m a n   deb  e ’lon  qildilar.