O adim gi dunyo tarixi bo yicha xrestom atiya: tarix о ‘qituvchilari

I Kirenaika Afrika.
2. Samos- Egey dengiz ida.
K a m b i z n i n g M i s r g a y u r i s h i v a u n i n g oMimi
П. I. K ay x u srav n i o ‘lim idan keyin podsholikni K arxusrav Far- 
nasp n in g qizi K a s s a n d a n n in g o ‘g ‘li... K a m b iz m eros qilib old i... 
K a m b iz io niylar va eoliylarni o ‘z m erosiy fuqarolari deb hisoblar edi. 
S h u n in g uchun M isr yu rish ig a tayyorlana turib, boshqa elatlar qatorida 
bu ellinlarni ham o ‘zi bilan oldi.
III. 17. Forslar suvsiz sahro orqali o ‘tib, m isrliklar y aq in id a ular 
bilan j a n g qilish uchun qarorgoh qurib turdilar.
13. 
M isrlik lar o 's h a j a n g d a m a g l u b i y a t g a uchrab, tartibsiz qo- 
chishga oMdilar. U larni M em fisga siq ib chiqardilar va K a m b iz o ‘sha 
yerga fors xab arch in i daryoni yuqorisi b o 'y l a b M itilen k e m a sig a taslim 
b o ‘lish taklifi bilan yubordi. M isrliklar M em fisga kirib kelayotgan 
kem ani k o ‘rib, s h ah ard an o lo m o n b o ‘lib chiqdilar, kem ani c h o ‘ktirdilar, 
odam larni c h o p ib burdalab, ularning ja sad larin i shaharga su d rab
ketdilar. K eyin' shaharni qam al q ildilar va m isrliklar uzoq q am a ld a n
keyin taslim boMishga m a jb u r boMdilar. M isrga q o ‘shni 1 ivivaliklar esa 
boshlariga M isrni qism ati tushishidan q o ‘rqib, qarshiliksiz forslarga 
b o ‘ysundilar, o ‘zlariga xiroj belgilab, p o d sh o g a s o v g 'a la r yubordilar, 
liviyaliklardek q o ‘rqib, kirenaliklar va b arkiylar ham s h u n d a y q i l d i l a r ...
61. K a y x u s ra v n in g o ‘g ‘li K ain b iz M isrda turgan vaqtida, aqlsiz 
ishlarni 
qildi, m a g la r 2 qabilasidan ikki aka-uka isyon k o ‘tardilar. 
Ulardan birini K a m b iz Forsda o ‘z uyi boshqaruvchisi qilib qoldirgan 
edi. Bu o d am Sm erd isn i oMimini m axfiy tutib turganlarini, Forsda 
bu h aqda ayrim kishilargina m a ’lum ekanligini, k o ’pchilik S m erdis 
hayot deb o ‘y lash in i yaxshi bilar edi. A na shu aso sd a m ag p o d sh o
h okim iyatini bosib olish rejasini tuzdi. M en a y tg an im d ek , u bilan birga 
isyon k o ‘targan akasi b o ‘lib, tashqi k o ‘rinishi bilan K a m b iz b u y r u g ‘ i 
bilan o 'ld irilg an .
S m erd isg a j u d a ham o ‘xsh ash edi. U nafaqat S m erdisga o 'x s h a s h
105

---

edi, hatto u ning ismi ham S m erd is edi. Bu o d am n i, akasini m ag 
Patizeyfes u ning uchun h am m asin i t o 'g ' r i l 1 ash g a ishontirib, uni 
“ taxtga o ‘tirishga t a k lif qildi. (A k a sin i) tax tg a o 'tq a z ib , P atizeyfes (Fors 
davlatining) turli viloyatlariga h a m d a M isrg a q o ‘shinga (x ab ar bilan), 
endilikda K a m b iz g a em as, K a y x u sra v n in g o ' g ‘ li S m e rd isg a b o 'y s u n is h
lozim deb ja r c h ila r yubordi.
64. K a m b iz S m e rd is nom ini eshitganda. u n g a h a m m a si tushunarli 
b o ‘Idi... K a m b iz otga sak rab mindi va te zd a S u zag a m ag g a qarshi 
y u rish g a q aro r qildi. Po d sh o otga sakrab c h iq q a n d a , q ilichining qini 
tu sh ib ketdi va y a la n g 'o c h qilich sonini kesdi. Yara o ‘sha j o y d a , u 
ilgari o 'z i M isr xudosi A p is g a 3 j a r o h a tg a y etk a z g a n jo y d a e d i...
66. . . .S h u n d a n s o ‘ng K ay x u sra v n in g o ‘g ‘ li K am b iz n in g suyagi 
q uruq g an g ren a bilan kasallanganib, soni4 j o n s iz la n ib vafot etdi. Qizi 
ham , o ‘g ‘ li ham , u m u in an bolalari y o 'q edi.