O adim gi dunyo tarixi bo yicha xrestom atiya: tarix о ‘qituvchilari

№ 2 K ich ik u stu n edikti
X u d o la rg a y o q im li (p o d sh o ) s h u n d a y aytdi:
“O ta-onalarga quloq solish kerak! “Aynan shu tarzda o d a m la r 
orasida h u rm a t m u sta h k a m la n a d i. H aqiqatni gapirish kerak! B u q ad im g i 
qoida ab ad iy boMsin v a o 'q itu v c h i ch eg arad o sh m a m la k a tla r aholisi 
tom onidan e ’z o z la n sin va yaqinlari orasida uning (vasiyatlariga) loyiq 
ainal qilsinlar. B u q ad im g i qo id a uzoq yashasin. B u y e rd a to sh taro sh
Padi y ozgan.
№ 2 K a tta u stu n ed ik ti
X u d o la rg a y o q im li Po d sh o Priyadasi, shunday aytdi:
D xarm a-yaxshi, lekin n i m a u dxarm a? K o ‘p ishlargunohsiz: saxovat, 
sadaqa, haqiqat, tozalik. M en turli tarzda oldindan k o ‘rish qobilyatiga 
egaman. M en to m o n d an ikki o y o q li,-to ‘rt oyoqli, qushlarga va suvda 
yashovchi (m avjudotlarga) nisbatan turli yaxshilik k o ‘rsatilgan. M e n
to m ondan hayotning eng asoslariga ( ta ’sir qiladigan) k o 'p boshqa ishlar 
qilingan. Shu m aqsad u chun bu yozuvni yozishga a m r qildim.
S h u n d ay harak at qilsinlar.
Va bu (y o z u v ) ab ad iy boMsin!
Kim s h u n d a y tarzd a harakat qilsa, ezgu ish qiladi.
№ 4 K a tta u stu n ed ikti
X u d o la rg a y o q im li P o d sh o Priyadasi, sh u n d ay aytdi: M e n d x a rm a
t o ‘g ‘risidagi bu y o zu v n i (taxtga c h iq q a n k u n im d a n ) 26 yil o ‘tishi bilan 
y ozishni b u yurdim . M e n radjuklarni k o ‘p y u z m in g tirik m a v ju d o tla r 
ustidan tay in lad im va ularni m u k o fo tlash v a ja z o la sh fa q a t m e n in g
ix tiyorim da. Bu s h u n in g uchun qilinganki, rad ju k lar t a ’m a s iz v a
q o ‘rquvsiz o ‘z vazifalarini bajarsinlar va m a m la k a t xalqini e z g u lik va 
baxtga y o ‘n altirsinlar va uni (bu yoMda) ra g ‘batlantirsinlar.
U lar (radjuklar) baxt v a b axtsizlikning (sababini) biladilar v a
d r a x m a y o r d a m i d a m a m la k a t xalqini bu va u d u n y o d a baxtini t a ’m in lash
uchun ilhom lantiradilar. RadjukMar m e n g a h a m d a m e n in g x o h is h im n i 
biladigan m a x su s a m a ld o rlarg a b o ‘ysunishlari lozim.
A x ir o ‘z bolasini aqlli en a g a g a topshirgan (o d a m ) tinch boMadi 
va o ‘ylaydi: “A qlli en a g a b o la m g a baxt istaydi.” Shu fikr bilan m e n
141

---

radjuklarni s h u n in g uchun tay in lad im k i, ular o ‘z m ajburiyatlarini 
q o ‘rquvsiz, t a 'm a s i z va t o ‘siqsiz m a m la k a t farovonligi va baxti uchun 
bajarsinlar. S h u n in g uchun m en sh u n d ay tashkil qildim ki, rajukni 
ja z o la sh va taqdirlash faqat m e n g a b o g ‘liq boMsin.
Men sud ishida va jazolarda odillik boMishini istayman. BuyrugMm 
men oMimga hukm qilganlarga, ja z o olganlarga 3 kunda men bergan 
kechiktirishgacha ijro etiladi. Yaqinlari yoki yana kimdir ular uchun harakat 
qilsinlar; kim boMsa ular uchun harakat qilsin, shunda ular sovg‘alami 
tarqatadilar va u dunyoda (baxtga erishish) uchun ro 'z a tutadilar.
M en istaym anki, ( b u n in g y o r d a m i bilan) oMim vaqtida u (d u n y o d a) 
baxtga erishsinlar, ana shu bilan xalq orasid a turli k o 'rin is h d a g i fazilat, 
o ‘zini tutish, h a d y a la r tarqatish k o ‘paysin.