O adim gi dunyo tarixi bo yicha xrestom atiya: tarix о ‘qituvchilari

S o liq la r
VII. 127. Sotish va olish d a (b ahoni) k o ‘rib, yoM uzunligi, ovqatga, 
ziravorga va m ulk h im o y a sig a sarfni k o ‘rib chiqib, po d sh o savdogarlarni 
soliq toMashga m a jb u r qilsin.
135

---

V I I Л 28. Podsho m u s h o h a d a qilib, m am la k a td a h a m m a vaqt 
soliqlarni shunday belgilashi lozim ki, po d sh o ham , ishni bajaruvchi 
ham m ev ad an foydalansinlar.
V II.129. Buzoq va asalari ovqatni o z-o zd an y u tg an id ek , podsho 
ham m a m lak atd an yillik soliq olishi lozim.
VII. 130. Po d sh o to m o n id a n c horva, o ltinning elliginchi qismi 
h am d a g 'a lla n in g sakkizinchi, oltinchi yoki o 'n ikkinchi qism i ol in ishi 
m um kin.
VII. 131. U y a n a sh u n in g d ek y o g 'o c h , g o ‘sht. asal, sigir moyi. 
x u s h b o ‘y m oylar, d o riv o r o ‘tlar, sharbatlar, gullar, ildiz va m e v a la m in g
oltinchi qism ini olishi m um kin.
VII. 138. Podsho o ‘z m ehnati bilan y a sh a y d ig a n barcha hunar- 
m andlarni v a shudralarni har o y d a bir (k u n ) ishni b ajarish g a m ajb u r 
qilishi m u m k in .
U rush
V I I .87. Xalqni q o ‘riqlaydigan po d sh o teng, kuchliroq yoki zaifroq 
( d u sh m a n bilan ja n g g a ) chaqirilgan b o ‘lsa, kshatriy d ra x m a sin i bajarib, 
j a n g d a n bosh tortniasin.
V II.89. B or kuchi bilan va o ‘g irilm ay d ig an y u z bilan j a n g
qiladigan, ja n g la rd a o ‘zaro bir-birini o ‘ldirishni istagan p odsholar 
sa m o g a boradilar.
VI 1.96. Kim (shaxsan j a n g aravasi, ot, fil, s o y a b o n , pul, don, 
chorva, ayollar, har xil b u y u m la r va q im m a tb a h o metallni bosib, olsa 
bu — uniki.
V II.97. (Askarlar) en g yaxshi ulushni p o d sh o g a bersinlar. Vedada 
sh u n d ay deyilgan: alohida bosib o lin m a g a n ( o ‘lja) p o d sh o tom o n id an
barcha a sk a rla r o ‘rtasida taq sim lan ish i lozim.
VII. 102. D o im o u ru sh g a ta y y o r turish, h a m m a vaqt kuchni aniq- 
lash, sirlarini ochish, d u sh m a n n i zaifligini qidirish lozim.
V I I . 103. Butun dunyo urushga d o im o tayyor boMgandan q o ‘rqadi, 
shuning uchun barcha tirik jonlarni aynan kuch bilan b o ‘ysundirish lozim.
VII. 106. (P o d sh o ) turna kabi ishlarini o ‘ylaydi. Q u y o n kabi-chetga 
qochadi, b o ‘ri kabi (oMjani) ushlaydi va sh e r kabi- kuchini k o 'rsa ta d i
VII. 1 9 2 .T e k islik d a ja n g d a j a n g aravalarini va otliqlarni s u v lik jo v d a
136

---

qayiq va fillami, daraxt va butazorlar bilan qoplangan jo y d a - kam onni, 
tepalik joyda-qilich, qalqonlar, (boshqa) qurolni ishlatish lozim.
V II.1 95. D uslunanni qam al qilib, t o ‘xtash kerak v a u n in g m a m - 
lakatini talon-taroj qilish kerak; h a m m a vaqt uni y e m -x a s h a g i, oziq- 
ovqati, suv va yoqilgMsini y o ‘q qilish kerak.
VII. 198. D u sh m an larn i tinch m u z o k a ra la r bilan sotib olish bilan, 
ajratib tashlash y o ‘ li bilan - (bu v o sitalarn in g ) h a m m a si bilan, yoki har 
birini alohida - b a r ta r a f qilishga urinish kerak va qurol yoMidan ehtiyot 
b o 'lis h kerak.
VII. 199. J a n g q ilay o tg an d a (har ikki ta rafga oxiri)- g ‘alaba yoki 
m a g 'lu b iy a t- n o m a ’lum, shunda j a n g d a n voz kechish kerak.
VI1.201. G ‘alaba qilib, (yengilgan m a m la k a tn in in g ) xud o lari va 
ezgu brax m an larin i h u rm at qilish zarur, im tiy o zlar h ad y a qilish va x a v f
y o ‘qligini e ’lon qilish lozim.
V II.202. B archa y e n g ilg a n la r istaklariga t o ‘la ishonch bildirib 
(taxtga y e n g ilg a n podshoni), qarindoshini o ‘tkazish va sh a rtn o m a
tuzish kerak.
VII.210. D o n o la r aqlli, nasabli, botir, qobiliyatli, saxiy, olijan o b va 
q a t’iy ( d u s h m a n n i) en g y o m o n d u sh m a n deb e ’lon qildilar.