O adim gi dunyo tarixi bo yicha xrestom atiya: tarix о ‘qituvchilari

qazih ochilgan. Podsho saroyi xarohalari qazishm asi payti, mixxat
bilan qoplangan o'n minglab taxtaclia lopilgan. 1916-yildct chex
olimi Grozniy bu yozu vlarn i tadqiq qijib. о ‘qishga muvqffaq bo 'Idi.
Shunday yozuvlardan birida er. avv. XIII asr о 'rtalarida hukm-
ronlik qilgan xett podsh osi Anntvandashaning zodagon ayolga sovg 'a
qilgan qo ‘rg ‘oni va boshqa narsalar sanab о ‘tiladi:
“ 26 erkak. 16 bola, 4 kichik bola, 30 ayol, 11 q izcha, 2 kichkina 
qizcha, 1 qari erkak, I qari ayol. j a m i 9 l kishi; ular i c h i d a - 6 qurolsoz, 
2 oshpaz, I tikuvchi, F a m o re y kiyim ini tikuvchi kishi, I charm gar,
I tem irchi. Erkaklar, ayollar, bolalar” . K eyin poda, y e r ulushi sanab 
o ‘tiladi va xu lo sad a bir oila ‘T iv a t a p a r a uyi” n o m m a -n o m tarkibi 
beriladi. “ I erkak - Tavatapar, 1 bola - X aru v an d u li, I ayol - Atsiya, 2 
qiz - Annitis v a Santaviya, ja m i 5 kishi” .
F.r. avv. XV asr oxirida h ukm ronlik qilgan p o d sh o S uppilulium
g 'o lib o n a yurishlarini s h u n d a y tasvirlaydi:
“ A kiyani, Araxati podshosini va jan g ch ila rin i ularning mulklari 
bilan birga a s ir o ld im v a X e t t m am lakatiga olib ketdim . M en N u x a sh ish
m a m la k a tig a yurish qilg a n im d a , barcha m am lakatini egalladim . Podsho 
o ‘IdiriIdi, onasi, akalari, o ‘g ‘illarini a s ir o ld im va X ettlar m am alak atig a 
olib ketdim ...
Kadesh podshosini o ‘g ‘li, jan g ch ilari, akalari va barcha m ul- 
ki bilan asirga oldim va Xettlar m am lak atig a olib ketdim ... Tushrat- 
tining m a g ‘rurligi uchun bir yil d a v o m id a bu m a m lak atlarn i taladim
va X ettlar m am la k a tig a olib k etd im ” .
Хрестоматия no истории древнего мира. М., 1991.70-71 стр
93

---