|
Kush -hozirgi Sudan.
Хрестоматия no истории Оревнего мира. М., 1991.71-73 стр
74
O suriya er. avv. VII asrda
O su riy a va u n g a qaram h u d u d la r v iloyatlarga boMinib, viloyatlarni
noiblar b o sh q a ra r edi. Noib lavozim i d aro m ad li edi. B a ’zi viloyatlar
m a ’lum n ia n sa b d o rla rg a d aro m ad olish uch u n m u k o fo tta r z id a berilgan
edi. Misol ucluin “ B uyuk to 'r t o n ” s h im o liy M e so p o ta m iy a d a g i boy
Xarran shahri b o s h lig ‘i edi.
Q o ‘s h in n in g oliy harbiy boshliqlari va a m a ld o rla r qaram yerlard an
ulush olar edilar. B izg ach a yetib kelgan bir xat sh u n d ay x a b a r beradi:
“ P o d sh o g a, m e n in g eg a m g a - sen in g quling M ard u k sh u m u su r.
M ening p o d s h o m g a , m e n in g eg a m g a tinchlikni bersin!” X u d o N ab u
va M a rd u k po d sh o n i, m e n in g eg am n i m a rh a m a t qilsin! M en in g egam
p o d sh o n in g otasi m e n g a ozu uchun X a la x x u viloyatidan s u g ‘oriladigan
yern in g berdi, bu y e rd a n m en fo y d alan d im , uni m en d an hech
d a ’v o qilm adi. B arx alsu viloyati bosh I ig‘ i
keldi va m ening yerg a
ishlovchilarim ga eg alik qildi, uyini taladi, yerni tortib oldi. Podsho,
m ening e g am biladiki, m en p o d sh o g a qaram boMgan,
p o d s h o n in g
xizmatini q ilam an va saroyni tashlab k etm a y m a n . M a n a , y e r m e n d a n
tortib o lingan, m e n p o d sh o g a m urojaat qilam an: po d sh o m e n in g egam ,
men o ch d an oMmasligim ucluin m en g a ad o lat qilsin.
“Buyuk to ‘non "-hash lashkarboshi.
Древний восток. Книга Оля чтения М. 2000 стр 117
O suriyani h alokati
G erodot. “T arix”
O su riy a davlati hududi er. avv. VII asrda bosqinchiIik urushlari
natijasida K ich ik O s iy o togMaridan N il
vod iy sig ach a, 0 ‘rta yer
dengizidan Fors qoMtigMgacha va m a rk a z iy E ro n g ach a c h o ‘zilgan.
0 ‘nlab x a lq la r va
qabilalarni uzoq v a q t qaram qilib, shafqatsiz
talagan O s u riy a davlati er. avv. VII a srn in g y ig irm a n c h i y illarida ichki
z id d iy atlar va n o q u la y xalqaro vaziy at n atijasida tu shkinlikga tushdi.
Q addini tiklagan Bobil va k uchayib b o rayotgan yosh M idiya davlatlari
eski d u sh m an lari O su riy a g a qarshi ittifoq tuzdilar. U lar birgalashib,
O su riy a ustiga
y urish qildilar va er. avv. 614-yiIda
o surlarning
75
asosiy shaharlaridan biri A shshurni, er.avv. 6 12-yilda uning poytaxti
N in e v iy a n i bosib oldilar. Q ac h o n la rd ir q udratli boMgan O su riy a davlati
quladi. M id iy a va Bobil unga tegishli boMgan hududlarni boMib oldi.
1 0 1 .... K eyin Fraot O siy o d a xalq o rq asid an xalqni bosib ola bosh-
ladi ( a y n a n N i n g a egalik q ilganlar va avval butun O siy o n in g h ukm d o ri
boMgan edilar. endi esa o ‘z ittifoqchilari ajralib ketganidan b i r o 'z l a r i
qoldilar; o ‘z uylarida ular hali qudratli edilar.) Bu y u rish d a Fraotning
o ‘zi 22 yillik podsh o lik d an keyin halok boMdi va q o ‘shinining katta
qism i halok boMdi.
103 . .., F ra o tn in g o M im id a n keyin po d sh o lik unin g o ‘gMi D em ok-
ning nevarasi K iaksarga o ‘tdi ...
0 ‘zin ing hukmi ostida boMgan barcha xalqlar bilan Kiaksar otasini
o ‘chini olish va shaharni buzib tashlash uchun N in g a qarshi yurish qildi.
M idiya va Bobil q o ‘shinlari N ineviyani qam al qilib, daryoni to ‘sib,
o ‘zanini o ‘zgartirib, daryo suvini s h a h a r g a y o ‘naltirdilar. B irz a m o n d o s h
keyin nim a boMganini shunday hikoya qiladi:
“O su riy a sen g a b u z g ‘unchi k o ‘ta rilm oqda: q a l ’ani q o ‘riqla, yoMni
poyla, belingni bogMa, kuchingni t o ‘pla. U n in g qah ram o n lari qalqoni
qizil; ja n g c h ila ri yorqin kiyim larda; j a n g g a tayyorlanish kunida j a n g
aravalari o lovdek yarqiraydi, n a y z a l a r o ‘rm oni toMqinlanadi. K o ‘ch alar
b o ‘y lab j a n g aravalari yeladi, m a y d o n la r shaqirlaydi; ulardan olov
kabi yorqin, y ash in kabi chaqnaydi. O s u riy a podshosi o ‘z botirlarini
chaqiradi, lekin ular y u rish d a qoqiladi; sh a h a r dev o rig a shoshiladi, le
kin qam al qilingan edi.
D ary o darv o zalari ochiladi va saroy y u v ilib ketadi. Q a ro r qilingan:
O su riy a y a l o n g ‘och boMadi va asirga olinadi.
U y erda, osuriyaliklarni b a rta ra f q ilg a n d a va
N inni
qam alini
b o sh lag an d a, podslioligi h ududiga p o d sh o M adies, Protafiyning o ‘gMi
boshchiligida skiflarning katta galalari bostirib kirdi.
-
Q a m c h in in g vizillashi, a y lan ay o tg an gMldiraklarning taqillashi
va otlarning kishnashi, cho p ay o tg an j a n g a ra v a sin in g taqil lashi eshi-
tiladi. O tliq lar yeladi, qilich chaqnaydi va n a y z a la r yarqiraydi: oMdi-
rilganlar k o 'p c h ilik , oMiklar to 'd a ; oMiklarning nihoyasi y o 'q , oMik-
larga qoqiladilar.
Va har kim sendan qoch ib ketadi va aytadi: “N in e v iy a talon-taroj
76
q ilin g an ” . K im unga a c h in ad i? Sen ucluin m en yupantiradiganlarni
q ayerdan to p a m a n ?
...O s u r iy a n in g podshosi a v liy o larin g u x lam o q d a, z o d ag o n larin g
dam o lm o q d a . X a lq in g togMarga tarqalib ketdi, uni y i g ‘adigan hech
kim y o 'q ! J a ro h a tla rin g g a
d av o y o ‘q, y ara la rin g o g ‘riqli.
Sening
t o ‘g ‘ringda x a b a r e s h itg a n la rn in g barchasi q arsak chaladi...”
Do'stlaringiz bilan baham: |
