O. A. H u s in o V patologik fiziologiyadan amaliyot darslari uchun

2-masala.
0 ‘pka alveolo-kapillar membranasi orqali CO, diffuziyalamsh tezligi kislorod 
diffuziyalanish tezligidan ancha yuqori darajada. Shu munosabat bilan o‘pka 
shikasdanishida gazlar almashinuvi buzilishining ilk belgiiaridan bin gipoksiya hisoblanadi. 
Gipeikapniya faqat o‘pkaning og‘ir destruktivlovchi jarohatlanishida qo‘shiladi
3-masala.
1 .Bemorda tashqi nafas yetishmovchiligi asosan qalinlashgan alveolo- 
kapillar membrana orqali gazlar diffuziyasining buzilishi bilan tushuntiriladi.
2. Jismoniy yuklamada to‘qima metabolizmi, karbonat angidridi gazi va 
kislorod o‘zlashtirilishinmg oshishi o‘pka ventilatsiyasi hajmining ko‘payishini 
talab qiladi. Gazlar, ayniqsa, kislorod diffuziyasining buzilishida uning me’yoriy 
darajada ko‘payib borishi, organizmni kerakli miqdorda kislorod bilan ta’minlay 
olmaydi. Shuning uchun nafas mushaklari ishining kuchayishi bilan namoyon 
bo‘Iadigan o‘pkaning ortiqcha ventilatsiyasi yuzaga keladi. Ortiqcha cho‘zi!gan 
inspirator m ushaklardan hosil bo‘lgan reflekslar alveolar cho‘zilish 
retseptorlarining, qonning kimyoviy tarkibining o'zgarishi natijasida 
xemoretseptorlaming kuchli qo‘zg‘alishi, nafas markazida qo‘zg‘aluvchanlikning 
ortishiga va nafas yetishmovchiligi sezgisining shakllanishiga olib keladi.
4-masala.
1. Bronxial astmaga ekspirator tipli hansirash xos.
2. Bu holatda o‘pka ventilatsiyasi buzilishining obstruktiv tipi mavjud.
5-masala.
Yo‘q, saqlanmaydi, chunki hansirash deganda o'pka ventilatsisi buzilishi bilan 
kechadigan havo yetishmovchiligining subyektiv sezgisi tushuniladi. Hushsiz 
holatda odamda havo yetishmasligi sezgisi va u bilan bog'liq nafasni 
kuchaytirishga zarurat saqlanishi mumkin emas.
6-masala.
1. 
Yo‘q, mumkin emas. Biot nafasi Cheyn-Stoks nafasiga qaraganda, nafas 
markazi qo‘zg‘aluvchanligining ko‘proq darajada kamayishiga olib keluvchi 
og‘irroq patologiyada sodir bo‘ladi.

---

2. 
Davrli nafas patogenezida miya gipoksiyasi va karbonat angidridi gazi 
fiziologik konsenlratsiyasiga nisbatan nafas markazi qo‘zg‘aluvchanligining 
kamayishi yetakchi ahamiyatga ega.
7-masaIa.
1. Difteriyadagi bo‘g‘iz shishi bo‘g‘ilishga olib keladi - bu chin krup bo‘lib, 
unda ovoz bogMamalarida yallig‘lanish jarayoni rivojlanadi. Obstrukliv tipli nafas 
yetishmovchiligi yuzaga keladi, chunki nafas yo‘llari bo‘g‘izda difteriyada hosil 
bo‘ladigan parda bilan bekiladi.
2. Bolada stenotik tipli nafas mavjud, nafas olish cho‘zilgan, qiyinlashgan, 
Gering-Breyer refleksi kechikadi, o‘pkaga havo odatdagiga qaraganda sekinlik 
bilan kiradi.
3. Dispnoe inspirator hansirash tusida boMadi: yuqori nafas yoHlaridan havo 
o‘tishining qiyinlashishi.
26-mashg‘ulot
1-masala.
1. Jigar funksiyasining buzilishi (bilirubinemiya, xolemiya, nahorda 
gipoglikemiya, adrenalinga nisbatan reaksiya yetishmovchiligi, galaktoza 
o‘zlashtirilishining buzilishi, sut kislota miqdorining ko'payishi). Sariq rang -
qonda bilirubin miqdorining ko‘payishi natijasi (me’yorida 0,0025 - 0, 005 g/1), 
terining qichishi, apatiya, semyqulik, xolemiya bilan bog‘liq, qabziyat - ichak 
motorikasining buzilishi natijasi, unga o‘t tushishining yetishmovchiligi bilan 
bog‘Iiq. Bradikardiya n. vagus ni qitiqlovchi o‘t kislota sirkulatsiyasi bilan bog‘liq. 
Axolik axlat - ichakka o‘t tushishining buzilishi natijasi. Siydik, unda bevosita 
bilirubin boiishi tufayli qoramtir, o‘t kislotalari bo‘lishi natijasida ko‘pikli.
2. Karbonsuvlar almashmuvi patogenezi: 1) jigaming glikogen hosil qiluvchi 
funksiyasi, sut kislota, glikogen resintezining pasayishi, 2) glikogenni 
glukozagacha parchalanishi ham buziladi, 3) gepatotsitlar yallig‘lanishi tufayli 
galaktoza o‘zlashtirilishi buziladi.