O. A. H u s in o V patologik fiziologiyadan amaliyot darslari uchun



Download 11,17 Mb.
Pdf ko'rish
bet54/261
Sana14.02.2022
Hajmi11,17 Mb.
#448095
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   261
Bog'liq
Patol.-fiziol.-amal.-darsl.-uchun-qoll.-Husinov-O.A.-2008-y.

anafilaksiya
h o la ti o rg an iz m g a yo t o q siln i ta k ro ra n p a re n tera l y u b o rilis h id a
riv o jla n a d i. « A n afilak siy a» term ini (y u n o n ch a «ana» - « tesk a ri, 
qarama-qarshi ta ’sir» + «phylaxis» - «himoya») himoyasizlik holatini


b ild ira d i. A n a fila k tik sh o k n in g k la ssik m a n z a ra s i d e n g iz
cho‘chqachasida kuzatiladi. Dengiz cho‘chqachasida anafilaktik shokni 
chaqirish uchun, u oldin terisi ostiga kichik miqdorda o t zardobi yuborib 
sen sib illan ad i. Bu sen sibillov chi, y a ’ni sezuvchanlikni oshiruvchi 
(lotincha «sensibilis» - «sezuvchan») miqdor deyiladi. 10-14 kundan 
keyin faol sensibilizatsiyalanish holati rivojlanadi. So‘ng ot zardobi 
takroran venaga yuboriladi (u «hal qiiuvchi» m iqdor deyiladi) va bu 
m iq d o r sen sib illo v ch i m iqdordan 10 baravar k o ‘p b o 'lis h i kerak. 
O datda 2 -3 daqiqa davomida anafilaktik shok manzarasi rivojlanadi: 
hayvon b ezovtalanadi, tuklari hurp ay ad i, askirish va y o ‘tal paydo 
bo 'ladi, dengiz cho‘chqachasi panjalari bilan burnuni qashiydi, nafas 
qiyinlashadi, oldin u tezlashadi, keyin siyraklashadi va talvasali tus 
oladi, ixtiyorsiz defekatsiya va siydik ajralishi kuzatiladi, cho‘chqacha 
y o n b o sh ig a y iq ila d i, um um iy talv a sala n ish riv o jla n a d i va o i a d i . 
H ayvon yo rilg an d a o ‘pka sh ish g anlig i aniqlanadi. 0 ‘lim sababi -
bronxospazm natijasida rivojlanadigan asfiksiyadan iborat. Anafilaktik 
sh o k n in g h a y v o n la r turi b o ‘y ic h a farqi: dengiz c h o ‘ch qach asid a 
a n a fila k tik sh ok nin g aso siy z v e n o si bronx va b ro n x io la la r silliq
mushaklari spazmi hisoblanadi. Itlarda - jigar venalari spazmi, darvoza 
vena tizim ida yurakka qon oqib kelishining kamayishiga olib keluvchi 
qon t o ‘p la n ish i, qo n b o sim in in g p a say ish i, y u rak n in g to ‘x tash i; 
quyonlarda - o'pka arteriolalar spazmi va ulaming yurakni o'ng qismi 
yetish m o v ch ilig id an o ‘lishi xos. O dam larda shok m anzarasi, uning 
dengiz cho'chqachalarida rivojlanishiga o‘xshaydi.
I. 
S. Gushin (1979) akademik A. A. Ado laboratoriyasida hujayra 
darajasida o 'tk azg an izlanishlarida anafilaktik shokning him oya roli 
ham b o 'l is h i m u m k in lig in i a n iq la g a n . Ju m la d a n , b io lo g ik fao l 
m o d d ala m in g ajralishi hujay ra m em branasi sh ik astlanishi natijasi 
b o 'lm a y , b alk i h u jay ra fu n k siy a sin in g fao llash ish i sito p laz m ad a
saqlanuvchi biologik faol moddalarai sekretiyasi bilan bog'liq ekanligi 
ko'rsatilgan. Bu jarayon ATF ning ajralib chiqishi hisobiga ro 'y beradi. 
A llergiyaga qarshi funksiyani eozinofillar ham bajaradi, ular allergik 
jaray o n n in g keyingi rivo jlanish larin i torm ozlaydi. B u arilsu lfataza 
(M R S - A ga qarshi q aratilgan), gistam inaza (gistam inga qarshi), 
fosfolipaza (trombotsitlar agregatsiyasi omili faolligini yo ‘q qiladi) va 
b. Allergiyaning biologik maqsadga muvofiqlik tomonlari allergenlami 
topish va y o 'q qilishga qaratilgan. Anafilaktik shok o'tkazgandan keyin 
antianafllaksiya holati, ya’ni allergenga sezgirlikning yo'qolishi yuzaga 
keladi, natijada antigen organizmdan bartaraf qilinadi.


Organizm umumiy allergizatsiyalanishining m ahalliy ko‘rinishlari 
Artyus-Saxarov fenomeni hisoblanadi. U ot zardobini teri ostiga 1 hafta 
intervali bilan k o ‘p m arta inyeksiya qilish, 4 - 5 inyeksiyadan keyin 
zardob yuborilgan jo y d a in filtrat hosil b o ‘lish i bilan ifodalanadi. 
K e y in c h a lik shu jo y d a nekroz o ‘c h o g ‘i v a a n iq ifo d a la n g a n
yalligM anishli y ara v u ju d g a keladi. A rty u s - S ax aro v feno m en i 
mexanizmida qonda pretsipitinlar to ‘planishi va imm un kom plekslar 
(pretsipitatlar)ning hosil bo‘lishi yetakchi rol o ‘ynaydi. Pretsipitatlar 
kapillarlar endoteliysini shikastlaydi va y allig‘lanish chaqiradi.

Download 11,17 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   261




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish