3) m atematik.
K in e to z la r (yunoncha «kinetos» - harakatda) harakat kasalligi
b o ‘lib, uning sinonim lari chayqalish, dengiz kasalligi, uchuvchilar
kasalligidir.
Sababi - tezlanishning ta’siri, tezlanish birligi - gravitas - 9,8 m /s2
ga teng. Tezlanish turlari: to 'g 'ri
chiziqli, burchakli, radial, Koriolis
tezlanishi. Organizmda tezlanish yo ‘nalishi yoki vektor, kraniokaudal
(b o sh -o y o q ), kaudokranial (o y o q -b o sh ), k o 'n d alan g (k o ‘krak -b e l,
b e I-k o ‘krak) b o 'lish i mumkin.
Tezlanishning ta’sir qilish mexanizmi: vestibulyar, ko‘rish analizatori
retsep to rlari, proprioretseptorlar (m ushak, pay, b o 'g 'im ), adashgan
asabning qitiqlanishidan iborat. Simptomlari: ko'ngil aynish, qusish,
n a fa s o lis h n in g te z la s h u v i, y u ra k u ris h in in g s e k in la s h u v i, qon
bosim ining
pasayishi, sovuq ter bosish va boshqalardir.
Past atmosfera
bosimining organizm ga ta’siri natijasida gipoksiya
va dekompressiya sindromi sodir bo'ladi. Gipoksiya yoki 0 2 tanqisligi
tipik patologik jarayon bo'lib, to'qim alam ing 0 2 bilan ta’mmlanishining
y etishm o v ch ilig i yoki to ‘qim alar tom onidan 0 2 o 'zlashtirilishinin g
b u z ilis h i n a tija s id a k e lib c h iq a d i, G ip o k siy a p atogenezi aso sid a
kom pensator - moslashuv reaksiyalari va patologik buzilishlar yotadi
(« G ip o k siy a » b o 'lim ig a q a ra ls in ). D ek o m p ressiy a
sin d ro m in in g
m o h iy a ti sh u n d a n ib o ra tk i. a tm o s fe ra b o s im in in g p a sa y ish id a
org an izm d a b o 'lg a n g azlar k en g ayad i va suyuq m uhitda ularning
eruvchanligi pasayadi. Qon va boshqa suyuqliklaming qaynash nuqtasi
shu darajagacha pasayadiki, ular tana haroratida ham qaynashi mumkin
b o 'lad i. Bu holatlarning ifodasi dekom pressiya tezligi va darajasiga
b o g iiq bo'ladi. Atm osfera bosim ining tez o'zgarishi natijasida o'pka
ichidagi bosim keskin ko'tarilib, portlash
dekompressiya sindromi va
u b ila n b o g 'l iq o 'p k a , y u ra k , k a tta qon to m irla r b a ro tra v m a si
rivojlanadi. O 'p k a aleveollari va tom irlam ing yorilishi natijasida gaz
p u fa k c h a la ri qon a y la n ish s is te m a s ig a tu sh ib g az e m b o liy a sin i
chaqiradi.
M a sh g 'u lo td a b a ja rila d ig a n am aliy Ishlar va o‘zlashtirilishi lozim
b o ig a n am aliy k o ‘n ik m a Iar bilan tanishish
K ic h k in a kalam ush yoki sichqonlarda o 'tk ir
tajribada patologik
jara y o n la r m odelini vujudga keltirish lozim: past atm osfera bosimi
ta ’sirida kalam ushlarda «tog‘» kasalligini va sichqonlarda kinetozlami
chaqirish. H ar b ir p a to lo g ik jara y o n n in g m an zarasid a asosiy ikki
tom onni: x u su siy p a to lo g ik va h im o y a -fiz io lo g ik o ‘zg a rish la rn i
kuzatish mumkin.
7 -
ish.
Sichqonlarda eksperimental kinetozlar.
Sichqonlar gazlam adan tayyorlangan xaltachaga o ‘tqazilib, q o ‘1
s e n trifu g a s i d is k ig a (k a ru s e l) o s ila d i, 3 0 - 4 0 s o n iy a d a v o m id a
aylantiriladi va hayvonlar xaltachadan tez chiqarib olinadi. Hayvonning
harakatchanligi, nafas olishining o ‘zgarishi va um umiy holati kuzatiladi.
S ichqonlar o ‘z tan asi o ‘qi atro fida a g ‘d a rilib , ay lan m a (m anejli)
h a ra k a tla r q ila d i. K in e to z larn in g a s o siy z v e n o si
v a m ex a n izm i
m uhokam a q ilin ad i. B ayonnom a to ‘ld irila d i v a unda q u y id ag ilar
ko‘rsatilishi lozim:
1) tajriba (eksperiment) nomi va o ‘tkazish usuli;
2) qaysi hayvonlarda patologik jarayon chaqirilgan;
3) kuzatilayotgan patologik jarayon, uning hosil b o iis h mexanizmi;
4) xulosa.
2-ish.
P ast barom etrik bosimning kalam ushga ta’siri.
K o m o v sk iy a p p a ra tin in g sh ish a q a lp o g ‘i o s tig a k a la m u sh
jo y la s h tirila d i va u n in g u m u m iy h o la ti: n a fa s o lis h te z lig i,
h arakatchanligi, p an jalari va quloq k o 'rin is h i va h. k. kuzatiladi.
Qalpoqdan havo so‘rib olingandan keyin hayvon organizm ida sodir
boiadigan o ‘zgarishlar kuzatiladi. Uning mexanizmi muhokama qilinib,
bayonnoma to id irila d i.
Jihozlar:
kalamush,
sichqonlar, q o i sentrifugasi, xaltachalar, pinset,
Komovskiy apparati, shisha qalpoq, vazelin, paxta, kom sang.
AUDITORIYA ISH I
Do'stlaringiz bilan baham: 
