O. A. H u s in o V patologik fiziologiyadan amaliyot darslari uchun



Download 11,17 Mb.
Pdf ko'rish
bet35/261
Sana14.02.2022
Hajmi11,17 Mb.
#448095
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   261
Bog'liq
Patol.-fiziol.-amal.-darsl.-uchun-qoll.-Husinov-O.A.-2008-y.

A nnotatsiya
Yallig'lanish
(lotincha «inflammation», yunoncha «phlogosis») tipik 
patologik jarayon bo‘lib, to‘qima shikastlanishi natijasida rivojlanadi va 
m ik ro tsirk u latsiy a, qon ham da b irik tiru v chi to 'q im an in g alterativ, 
e k ssu d ativ va p ro liferativ o ‘zgarishlari shaklida nam oyon bo 'lad i. 
Yallig'lanish gistion yoki «a’zo funksional elementi» (Chemux A. М., 
1975) hududida rivojlanadi. 
Alteratsiya
to ‘qimaning shikastlanishi bilan 
tavsiflanadi; 
ekssudatsiya -
qon aylanishining buzilishi va tomirlardan 
atrofdagi to 'q im a g a suyuqlik, elek tro litlar va oqsillam ing chiqishi. 
L eykotsitlar chiqishi (em igratsiya) bunda m axsus o 'rin n i egallaydi. 
Proliferatsiya
— biriktiruvchi to'qim a hujayra elementlarining ko'payishi.
Y allig'lanishning tashqi belgilari Sels - Galen klassik pentadasi 
q iz a r is h ( ru b o r ), sh is h (tu m o r), h a ro ra t (c a lo r), o g ‘riq (d o lo r), 
f u n k s iy a n in g b u z ilis h i (fu n c tio la e s a ) s ifa tid a m a ’lum . B u la r 
y a llig ‘lan ish n in g m ahalliy b elg ilarid ir. Y allig 'lan ish n in g um um iy 
belgilariga isitma, leykotsitoz, ECHT oshishi kiradi.
Yallig‘lanish fazalari (Strukov A. I. bo'yicha, 1972): 1 - to'qim a 
va uni tashkil qiluvchi hujayralarning shikastlanishi (alteratsiya); 2 -
biologik faol (yallig'lanish mediatorlari deb nomlanuvchi) moddalaming 
ajralishi - yaliig4anish m exanizm ida ular asosiy rolni o'ynaydi; 3 -
m ik rotsirku lasiya o ‘zani o 'zg arish i (kapillarlar va venulalar devori 
o'tkazuvchanligining oshishi); 4 - shikastlanishga nisbatan qon tizimi 
r e a k s iy a s i, sh u ju m la d a n , q o n n in g re o lo g ik x u su s iy a tin in g
o'zgarishlari; 5 - proliferatsiya - yallig'lanishning reparativ bosqichi 
(defektning bitishi).


Yallig’lanish sabablari:
- ekzogen om illar (fizikaviy, kimyoviy, mexanik, biologik va b.). 
M a sa la n , y u q o ri v a p a st h a ro ra t, k is lo ta la r, a s o sla r, tra v m a, 
mikroorganizmlar (bakteriyalar, viruslar, zam burug‘lar va h.k.) ta’siri;
- endogen ta’sirlar. Masalan, o’t pufagi, siydik pufagi yal!ig‘lanishi, 
bo’g’imlaming ularda tuzlar to ’planishi natijasida yallig’lanishi, infarkt 
o ’c h o g ’in in g y a llig ’la n is h i, qon q u y ilis h i, o ’s m a la r a tro fid a g i 
yallig’lanish va b. lar.
Yallig'lanish patogenezi.
Yallig‘lanishning dastlabki yoki initsial 
zvenosi to ’qima shikastlanishi - alteratsiya hisoblanadi. Birlamchi va 
ikkilamchi alteratsiya farq qilinadi. Birlamchi alteratsiya flogogen omil 
ta ’sirida y a llig ’lanish n in g boshlang’ich bo sq ichida paydo b o ’ladi. 
Ik k ila m c h i 
a lte ra ts iy a
-
y a llig ’la n is h
riv o jla n g a n
sa ri 
m akrom olekulalam ing shikastlanishi va m ediatorlar hosil bo’lishiga 
ham da qo n a y la n is h in in g b u z ilis h ig a o lib k e lu v c h i liz o so m a l 
ferm entlarn in g a jra lish i va fao llash ish i n a tija sid a yuzaga keladi. 
A lte ra ts iy a d a v o m id a
h u ja y ra
v a 
h u ja y ra
o rg a n e lla la rid a
(m ito x o n d riy a la r, e n d o p la z m a tik t o ’r, liz o s o m a ) stru k tu ra v iy
o’zgarishlar, m etabolik - m odda almashinuvi buzilishlari yuz beradi. 
Shadening ta ’rifla sh ich a (1923), «m odda alm ashinuvida yo n g ’in» 
rivojlanadi: modda alm ashinuvi nafaqat kuchaygan, shu bilan birga 
sifat jihatdan ham o ’zgargan, to ’la yonm agan m ahsulotlar to ’planadi, 
a tsid o z y u z a g a k e la d i, b io lo g ik fao l m o d d a la r - y a llig ’la n ish
m ediatorial hosil bo’ladi.

Download 11,17 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   261




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish