O ' zgarmas tok elektr zanjirni hisoblash Reja Elektr zanjir va uning elementlari

umumlashgan Om qonuni
deyiladi. 
Bir konturli elektr zanjiri uchun Om qonuni quyidagicha yoziladi: 
R
E
I



/
, 
bunda 
R

- ichki va tashqi qarshiliklarning zanjir bo„yicha arifmetik yig„indisi, 
E

- zanjirdagi EYUKlarning algebraik yig„indisi. Agar tok yo„nalishi EYUK 
yo„nalishi bilan bir xil bo„lsa, u holda EYUK 
E
musbat, qarama-qarshi 
yo„nalishda bo„lsa, manfiy ishora bilan olinadi. 
 
 

---

Potensial diagramma
Zanjirning biror qismi yoki berk zanjir (kontur) uchun belgilangan
nuqtalardagi potensiallar qiymatini shu zanjir qarshiliklarining qiymatiga qarab 
o„zgarish grafigiga 
potensial diagramma
deb ataladi.
Potensial diagrammani qurish uchun to„g„ri burchakli koordinatalar 
tekisligining abssissa o„qiga kontur bo„yicha olingan rezistorlar qarshiliklari 
qiymati, ordinata o„qiga esa tegishli potensiallar qiymati qo„yiladi. 
Diagrammadan zanjirning yoki konturning biror qismiga tegishli potensiallarni 
aniqlash mumkin bo„ladi.
Elektr zanjirida quvvatlar balansi
Energiya saqlanish qonuniga ko„ra zanjirga ulangan manbalarning
algebraik quvvati zanjirning barcha qismlaridagi quvvatlarning arifmetik 
yig„indisiga tengdir:

EI
 
I
2
R
.
Bu ifoda 
quvvat balansi tenglamasi
deyiladi, ya‟ni manbalarning ishlab 
chiqargan quvvati iste‟molchilarda, uzatish liniyasida va manbalarning o„zida 
sarf bo„lgan quvvatlarga tengdir.
Agar elektr zanjiriga EYUK va tok manbalari ulangan bo„lsa, ya‟ni 
zanjirning ayrim tugunlariga EYUK manbaidan tashqari tok manbai ham 
ulangan bo„lsa, u holda bir tugundan ikkinchi tugun tomon yo„nalgan tok 
manbaidan hosil bo„lgan quvvat sarfini hisobga olish kerak bo„ladi.
Masalan, zanjirning 
a
tuguniga 
I
k
tok kirib 
b
tugunidan chiqsa, u holda tok 
manbai sarflayotgan quvvat 
P

U
аb
I
к 
bo„ladi.Bunday holda quvvat balans 
tenglamasi quyidagicha yoziladi:
.
1
1
1
2








m
k
k
ab
m
k
k
n
i
i
i
Ι
U
EΙ
Ι
R
Bu tenglama