O ʻ zbekiston respublikasi oliy va o ʻ rta maxsus ta ʼ lim vazirligi

etilgan yili 
Mablag‘lar 
manbasi 
Linaburg-
Maduell 
Transpare
ntlik 
indeksi 
1 
Norvegiya
 
Norvegiya global 
pensiya fondi 
(Government Pension 
Fund Global) 
1058,05 
1990 
Neft 
10 
2 
Xitoy
 
Xitoy investitsiya 
korporatsiyasi (China 
Investment 
Corporation) 
941,4 
2007 
Non-
Commodity 
8 
3 
BAA, Abu- 
Dabi
 
Abu-Dabi suveren 
fondi (Abu-Dhabi 
Investment Authority, 
ADIA) 
683 
1976 
Neft 
6 
4 
Quvayt
 
Quvayt suveren fondi 
(Kuwait Investment 
Authority) 
592 
1953 
Neft 
6 
5 
Gonkong
 
Gonkong suveren 
fondi (Hong Kong 
Monetary Authority 
Exchange Fund) 
522,6 
1993 
Non-
Commodity 
8 
6 
Saudiya 
Arabistoni
 
Saudiya Arabistoni 
suveren fondi (SAMA 
Foreign Holdings) 
515,6 
1952 
Neft 
4 
7 
Xitoy
 
Xitoy valyuta bozorini 
tartibga solish fondi 
(SAFE Investment 
Company) 
441*** 
1997 
Non-
Commodity 
4 

---

271 
8 
Singapur
 
Singapur suveren 
fondi (Government of 
Singapore Investment 
Corporation, GIC) 
390 
1981 
Non-
Commodity 
6 
9 
Singapur
 
Temasek Xoldingi 
(Temasek Holdings) 
375*** 
1974 
Non-
Commodity 
10 
10 
Saudiya 
Arabistoni
 
Davlat investitsiya 
fondi (Public 
Investment Fund) 
360 
2008 
Neft 
5 
Dunyodagi suveren fondlarni moliyaviy holatini quyidagi ilovada 
ko‘rishimiz mumkin bo‘ladi. 
Ilovada keltirilgan ma’lumotlarni tahlil qilish quyidagi xulosalar 
chiqarish imkonini beradi: 
-
dunyodagi har beshinchi davlat o‘zining suveren fondiga ega; 
-
Birlashgan Arab Amirliklari – uzoq yillar davomida suveren 
fondlar aktivlari bo‘yicha yetakchilik qilib kelgan. So‘ngi yillarda 
Xitoy fondlari moliyaviy va investitsiya hajmini jadal ravishda 
kengaytirmoqda. Buning xususiyatli jihati shundaki BAA suveren 
fondlari aktivlari xomashyo mahsulotlar realizatsiya natijasida 
shaklangan, Xitoy suveren fondlari asosan xomashyo mahsullotlariga 
bog‘liq bo‘lmagan zaxiralar hisobiga kengaymoqda;
-
Dunyodagi suveren fondlar jami aktivlarining qariyb 90 foizini 
25% davlatlardagi suveren fondlarda yig‘ilgan; 
-
Sobiq Sovet Ittifoqi davlatlaridan eng katta aktivlarga ega 
suveren fondlar Qozog‘iston va Rossiya Federatsiyasiga to‘g‘ri kelib, 
bu davlatlarning suveren fondlari moliyaviy aktivlari bo‘yicha 
yetakchi o‘rinlarda turadi.
Suveren fondlar institutining yondashuvlariga ko‘ra, suveren 
fondlar faoliyatini baholashning asosiy mezonlari sifatida ochiqlik 
darajasi, investitsion portfel daromadliligi darajasi va aktivlari hajmi 
hisoblanadi. Bunga qo‘shimcha ravishda, fond tashkil etilgan yili, 
ya’ni qisqa muddatlarda o‘z aktivlar hajmini oshirish me’zoni 
kiritiladi. 
Suveren fondlar faoliyati transparentligi yoki axborot shaffofligi 
darajasi tushunarli ko‘rsatkichi sifatida farovonlik suveren fondlari 
instituti xodimlari – Karl Linaburg va Maykl Maduell tomonidan 
ishlab chiqilgan Linaburg-Maduell transparentlik indeksi (Linaburg-

---

272 
Maduell Transparency Index) ko‘rsatkichidan foydalanish taklif 
etiladi. 
Indeks Santyago tamoyillariga asoslangan shaffoflik o‘nta asosiy 
tamoyillarini bajarish darajasi bo‘yicha fondlarni ranglarga ajratishga 
asoslanadi. Har bir tamoyilni bajarganlik uchun suveren fond rangiga 1 
punkt qo‘shiladi. Bu tamoyillarni quyidagi jadvaldan ko‘rishimiz 
mumkin. 
 
15.4-jadval