O ‘ zbek tili

2-dars 
 4-topshiriq. Suhbat matnini rollarga bo‘lib o‘qing.
Qadimgi Eron donishmandi Buzurgmehr bir hind donishmandi bilan axloq-odob 
borasida suhbatlashardi:
– Qaysi xislat odamni past martabadan a’lo darajaga ko‘taradi? 
– Aql va farosat.
– Odam qaysi xususiyati bilan boshqa jonzotlardan farq qiladi? 
– Odamgarchilik bilan. Agar odamda shu xislat bo‘lmasa, uning hayvondan farqi 
yo‘qdir.
– Adab, tarbiya odamga qanday foydalar yetkazadi? 
–  Adabli,  tarbiyali  boshqalarga  muhtoj  bo‘lmaydi,  balki  ular  bunga  muhtoj 
bo‘ladilar. Adabli, tarbiyali odam hech kimdan koyish eshitmaydi, hamma uni do‘st 
tutadi.
– Hammadan ham achchiq narsa nima? 
– Pastkash, noahil odamlarga muhtojlik, ulardan bema’ni so‘zlar eshitish.
– Qaysi narsalar odamlarga alam va pushaymonlik keltiradi? 
– G‘azab, takabburlik va nojo‘ya harakat.
– Qanday odamlarni aqlli va qanday odamlarni ziyrak, deb ataymiz? 
– Bir ishga kirishmasdan avval uning oqibatini yaxshilab o‘ylab, so‘ng u ishga 
kirishgan odamni aqlli, keyin keladigan voqeani ilgariroq sezib, uning chora va tad-
biriga kirishgan odamni ziyrak, deb ataymiz.
– Qaysi narsalar inson uchun ayb sanaladi? 
–  Baxillik,  yolg‘onchilik,  chaqimchilik,  do‘stlarning  ozgina  kamchiliklarini 
ko‘rish bilan ulardan yuz o‘girish, o‘z aybini ko‘rmay, boshqalarning ayblarini osh-
kor qilish.
 4-mashq. Matndan insonlarga xos salbiy va ijobiy xususiyatlarni 2 guruhga 
ajratib ko‘chiring va ularga zid ma’no beruvchi so‘zlarni toping.