O ' z b e k I s t o n r e s p u b L i k a s I o L i y V a o r t a m a X s u s t a ' L i m V a z I r L i g I r. X. Alimov, G. T. Yulchiyeva, O. Q. Rixsimboyev

Taqdim etish Taqdim etish
1
SQ L
L Zaxiraga kirish
tarkibiy
tarkibiy
, i
г
tarkibiy
kom ponent
kom ponent
1 
maMumot 
1
kom ponent
I 
Mijoz 
I 
I 
Server 
I 
I__________________________________ I 
I------------------------------1
10.4 -rasm. 
U z o q l a s h t ir i lg a n m a 'lu m o t la r g a kirish m o d e l i.
1 9 7

---

I-------------------------- 1 
I 
----------------- 1
Taqdim etish 
tarkibiy
1
Chiqish
L
Amaliy
Zaxiraga kirish 
tarkibiy
, 
1 
1
tarkibiy
komponent
1 
SQL 
1
komponent
komponent
I 
Mijoz 
I 
I 
Server 
I 
I___________________ I 
I----------------------------------------------------1
10.5-rasm. Ma’lumotlar bazasining serverli modeli.
DBS — modeli mijozning kompyuterida bajariladigan dasturlarga kirish 
bilan cheklanishi va aks ettirilishida quriladi, amaliy dasturlar esa 
ma’lumotlar bazasining tadbirlarida amalga oshiriladi va bevosita kompyuter- 
sreverda saqlanadi (10.5-rasm).
DBS — modeli ORACLE, Sybase, Informix va Ingres MBBT da 
keng qo'llanilgan.
AS — modelida mijoz kompyuterida bajarilayotgan dastur ma’lu­
motlarini kiritish va aks ettirishni hal qiladi, ya’ni birinchi guruh ope­
ratsiyalarini aks ettiradi. Amaliy dasturlar qo‘l lan ishi am ing bitta yoki bir 
guruh serverlari tomonidan bajariladi. Amaliy masalalami yechishda zarur 
bo'ladigan axborot resurslariga kirish RDA modelidagi kabi ta’minlanadi. 
Amaliy dasturlar turli xil resurslarga — ma’lumotlar bazalari, indek- 
satsiyalashgan fayllarga kirishni ta’minlaydi.
RDA va DBS modellar taqsimlangan operatsiyalarning ikki bo'g'inli 
chizmasiga suyanadi. AS modelida taqsimlangan operatsiyalarning uch 
bo'g'inli chizmasi amalga oshirilgan. Bu o'rinda amaliy dastur eng muhim 
element sifatida ajratilgan (10.6-rasm).
RDA modelining asosiy afzalligi server modeli SQL ga mo'ljallangan 
MBBT bilan qo'llanishlarning (ilovalarning) tez yaratilishini ta’minlovchi
I--------------------------- 1 
I 
I 
I------------------------------- 1
I____________________ I 
I------------------------------- 1 
I_______________________I
10.6 -rasm.