O ' z b e k I s t o n r e s p u b L i k a s I o L i y V a o r t a m a X s u s t a ' L i m V a z I r L i g I r. X. Alimov, G. T. Yulchiyeva, O. Q. Rixsimboyev

3.4. Axborot mahsulotlari barcha resurslardan oqilona
foydalanishni ta’minlab beruvchi resursdir
Axborot m ahsulotlari 
boshqa barcha resurslardan samarali va oqilona 
foydalanishni ta ’minlab beradigan yagona 
resursdir.
Turli kanallar bo'yicha axborot mahsulotlarini myomalaga kiritish 
ularni turli axborot tashuvchi vositalarda qayd etishdan boshlanadi. Shu 
bosqichdan ularning turli kommunikatsiya tizimlaridagi harakati 
boshlanadi, ya’ni faqat shundagana ular fazo va vaqt birligida iste’molchilar 
hamda jarayonlar o'rtasida uzatilishi mumkin. Axborot, yuqorida 
ta’kidlganimizdek, u yoki bu tashuvchilarda qayd etilishidan boshlab 
axborot resurslari sifatida shakllanadi. Ilmiy-texnika taraqqiyoti axborot 
resurslarining avtomatlashtirilgan usulda qayta ishlanishiga bo'lgan talabni 
orttirishga zamin yaratib bermoqda.
Hozirgi kunga kelib axborot resurslarini yig'ish, qayta ishlash, uzatish 
va iste’molchilarning shaxsiy talablaridan kelib chiqqan holda, ushbu 
resurslarni tayyorlash bilan shug'ullanadigan turli xildagi axborot- 
kommunikatsiyalar biznesi vujudga kelgan bo'lib, ular ushbu bozor 
negizidir. 90-yillarning asosiy xususiyatlaridan biri — axborot-kom- 
munikatsiyalar biznesida turli va yangi ishtirokchilaming paydo bo'lishidir. 
Ularning qatorida m a’lum otlar bazasini ishlab chiquvchilar, turli 
interaktiv xizmatlar, axborot vositachilarini sanab o'tish mumkin. Hozirgi 
kunda AQSh dunyo hujjatli fondlarining eng yirik egalaridan sanaladi. 
Mashina o'qiydigan hujjatli axborot resurslari mazkur fondning katta qis­
mini tashkil etadi. Yevropa Ittifoqi mamlakatlari o'zaro birlashib 
EUROUNET axborot tarmog'ini yaratish bo'yicha o'z iste’molchilariga 
dunyoning 50 % dan ortiq hujjatli resurslariga kirish imkonini yaratmoqda. 
Yevropa yagona iqtisodiy va siyosiy maydonining vujudga kelishini e’tiborga 
olsak, birlashgan Yevropa Ittifoqining axborot resurslarini AQShniki bilan 
tenglashtirsa bo'ladi, ayrim ko'rsatkichlar bo'yicha esa undan ham o'zib 
ketishi mumkin 3.1-rasmda bozor ishtirokchilarining tashkiliy-funksional 
aloqalari berilgan.
A x borot-kom m unikatsiyalar biznesi 
o'z ichiga quyidagi 
tarkibiy 
qism lam i 
qamrab oladi:
• axborot resurslari — ma’lumotlar bazasi va banklari, turli xildagi 
arxivlar, kutubxonalar, muzeylar fondi va hokazo;
• axborot-telekommunikatsiyalar infratuzilmasi — hududiy davlat 
kompyuter tarmoqlari, telekommunikatsiya tarmoqlari va maxsus xizmat 
ko'rsatuvchi tizimlar, tarmoqlar, ma’lumotlami uzatish kanallari va axborot 
oqimlarini boshqarish;
63

---