Nutq uslublari nutqning kommunikativ sifatlari va adabiy til meyorlari,rasmiy matndan namuna yozishga tayyorlaninglar

Nutqning to‘g‘riligi quyidagilarga asoslanadi:
— til birikmalarini to‘g‘ri, ifodali talaffuz qilish, so‘z va mantiqiy urg‘u, ohang, pauzaga e’tibor berish;
— fikrni tushunarli, mazmunli ifodalovchi so‘z, atama va birikmalarni to‘g‘ri tanlash va o‘z o‘rnida qo‘llash;
— so‘zlarni variantlik, ma’nodoshlik imkoniyatlaridan foydalanishda tinglovchining mafkurasi, dunyoqarashi, madaniy saviyasini hisobga olish;
— qo‘shimchalarni to‘g‘ri ishlatish, morfologik shakllarning ko‘p ma’noligini nazarda tutish, ularning ortiqchaligi, takroriyligiga yo‘l qo‘ymaslik;
— so‘zlarning o‘zaro birikish qonuniyatlariga amal qilish, gaplarni grammatik jihatdan to‘g‘ri shakllantirish;
Nutqning aniqligi
So‘zning o‘zi ifodalayotgan narsa-hodisani aniq ifodalab, tildagi ma’nosiga to‘la muvofiq tarzda qo‘llanilishi nutqning aniqligi hisoblanadi. Bunda quyidagilar e’ti-
borga olinadi:
— narsa-voqealarni aniq nomlash, tushuncha va uni bildiruvchi so‘zning bir-biriga mosligini ta’minlash;
— ma’nodosh va ko‘p ma’noli so‘zlardan mosini tanlash hamda ulardan nutqda o‘rinli foydalanish;
— eskirgan so‘zlarning qo‘llanish o‘rni va qo‘llashni bilish;
— paronim so‘zlarning ma’nolarini farqlagan holda to‘g‘ri qo‘llash;
— kasb-hunarga oid so‘zlar va atamalarni o‘z o‘rnida aniq qo‘llash;
— so‘zlarning o‘z hamda ko‘chma ma’nolari, ma’no qirralarini farqlash va shu kabilar. — so‘zlarni imlo qoidalariga ko‘ra to‘g‘ri yozish va shu kabilar.

Nutqning mantiqiyligi
Nutqda so‘zlar va gaplar o‘rtasidagi ma’noviy-mazmuniy aloqalarning ifodalayotgan fikrdagi mantiqiy mohiyat va uning rivojlanib borishiga mos kelishi nutqning mantiqiyligi sanaladi.
Nutqning mantiqiyligi quyidagilarni taqozo etadi:
– mantiqiy tafakkur qoidalarini bilish;
– bir fikrni ikkinchisiga bog‘lay olish va bu orqali fikr izchilligini ta’minlash;
– tushuncha va fikrlar o‘rtasidagi munosabatlarning mantiqiyligiga erishish;
– o‘z fikrini asoslay bilish, uning to‘g‘riligini dalillar bilan isbotlash;
– bildirilayotgan fikrlar o‘rtasida ziddiyat bo‘lmasligiga erishish;
– so‘zlarning ma’noviy-mazmuniy mohiyati, ularning gapda o‘zaro bog‘lanish xususiyatlari va tartibini bilish, jumla va gaplarning fikr mazmuni bilan muvofiq
bo‘lishiga erishish;
– mantiqan bir-biriga zid, o‘zaro aloqador bo‘lmagan tushunchalarni ifodalovchi so‘zlarni nutqda qo‘llamaslik va shu kabilar.