Nutq o`stirish nazariyasi va metodikasi fanidan nazorat savollari

Nutq o`stirish nazariyasi va metodikasi fanidan nazorat savollari

Testlar

1. 
   Qaysi pedagog olim … tarbiyachi oldiga aniq vazifalarni qo’yadi: u o’z shogirdini qachon jazolashi yoki rag’batlantirishi mumkinligini yaxshi bilmog’i lozim deydi ?
   

Fitrat
+ Ibn Sino
Beruniy
Farobiy

2. 
   Qaysi olimning asarida ?«Tibbiyot qonunlari »ning «Tarbiya xaqida» nomli bo’limiga qo’yilgan masalalar aniq xal etiladi, bola xarakterini tarbiyalash haqidagi qimmatli fikrlar bildiriladi.
   

• 
  Fitrat
  

+ Ibn Sino
-Beruniy

• 
  Farobiy
  

3. 
   Qaysi pedagog olim ….. Bolani onasi emas balki tarbiyachi tarbiyalashi lozim deb etirof etgan ?
   

• 
  Abdulla Avloniy
  
• 
  Bexbudiy
  

+ Ibn Sino

• 
  Yusuf xos Xojib
  

4. 
   «Ma’rifatli kishining so’zlarini tingla. Tarbiya qoidalaridagi asosiy narsa – bu til, unga extiyot bo’lmoq lozim. Yaxshi so’zli kishi xurmatga, tili zaxar kishilar esa nafratlanishga loyiqdir. Kishining ustidan kulma va uning jaxlini chiqarma: o’q yetkazgan zaxmat bitadi, so’z bilan yetkazilgan zaxmat esa xech qachon bitmaydi». Ushbu fikr qaysi Sharq pedagog olimiga tegishli ?
   

• 
  Alisher Navoiy
  

+ Yusuf xos Xojib

• 
  Z. Bobur
  
• 
  Termiziy
  

5. 
   Qaysi olim shaxs tarbiya jarayonida shakllanadi deb hisonlagan va mehnatga alohida e’tibor bergan ?
   

• 
  Avloniy
  
• 
  Ibn Sino
  
• 
  Farobiy
  

+ Beruniy
6. Qaysi olim … farzandni oilaga quvonch va baxt keltiruvchi shamchiroq, deb bilgan ?
+ Alisher Navoiy

• 
  Yusuf xos Xojib
  
• 
  Z. Bobur
  
• 
  Termiziy
  

7. Ushbu fikr qaysi pedogog olimga tegishli ? Bolaga uning yoshiga qarab eng kichik yoshdan to’g’ri tarbiya berish zarur, fanlarni o’rganishni iloji boricha barvaqt boshlash lozim , deya ta’kidlagan.
- Kamenskiy
- Davoniy
+ Alisher Navoiy
8. «Inson zotini himoyalash eng avvalo beshikdan boshlanishi lozim». Ushbu fikr qaysi olimga tegishli ?
- Bespalko
- Navoiy
+ Yan. Amons Kamenskiy
-Farobiy
9. Qaysi olim ……«aql va nutq»ni rivojlan­tirish uchun bir xil xarakat qilish zarur deb xisoblagan. U «aql» va «nutq»qa organik birikma sifatida qaragan.
+ Yan. Amons Kamenskiy
-Farobiy
- Davoniy
- Ibn Sino
10. «Onalar maktabi»dagi alohida bir bob «qanday qilib bolalarga nutqni mashq qildirish» lozimligiga bag’ishlangan. Qaysi olimning asari haqida so’z bormoqda ?
- Bespalko
- Navoiy
+ Yan. Amons Kamenskiy

• 
  Farobiy
  

11. Maktabgacha yoshda ona tilini o’rgatish, Kimning xulosasiga ko’ra ? ,,,,,, – bu eng avvalo bola xayotining birinchi yilidan boshlab nutqni rivojlantirish, bo’g’inlar va so’zlarni aniq talaffuz qilish, gaplarni sintaktik jixatdan to’g’ri tuzish, narsalarning nomini to’g’ri aytish va mos fikr bildirishdan iborat?
- Ulfat Mahkamov
+Yan. Amons.Kamenskiy

• 
  Ibn Sino
  
• 
  Beruniy
  

12. Qaysi pedagog ? pedagoglar ichida birinchilardan bo’lib bola nutqini rivojlantirishda, uning ona tilini butun go’zalligi va milliy xususiyat­lari bilan birgalikda o’zlashtirib olishida she’riyat, ertaklar, maqollar va matallar, tez aytishlarning tutgan o’rniga birinchi bo’lib e’tiborni qaratdi.
- Bespalko
- Navoiy
+ Yan. Amons Kamenskiy

• 
  N.Vodovozova
  

13. Qaysi pedagog olimning qarashlarida “ Shaxsni shakllantirishda haqiqiy tarbiyaning poydevori bo’lgan ilk yoshdan boshlash osonligi “ takidlab o’tiladi ?
- N.Vodovozova
- Ushenskiy
- Bespalko
+ Yan. Amons.Kamenskiy
14. Senor va Aqliy tarbiya masalasini birinchi bo’lib qaysi olim o’rtaga tashladi ?
- Bespalko
- Navoiy
+ Yan. Amons Kamenskiy

• 
  N.Vodovozova
  

15. XI-asrning adabiy yodgorligi xisoblanadigan «Qobusnoma» nomli asarining forschadan o’zbek tiliga tarjima qilinishiga va O’zbekistonda pedagogika fanini rivojlan­tirishga katta xissani qo’shgan 18-19 asr ijod etgan pedagog kim ?
- Davoniy
- Berdaq
+ Ogahiy

• 
  Muslim
  

16. Qaysi pedagog 1921 yildan boshlab to umrining oxirigacha pedagogik faoliyat olib borgan. Unga «Xizmat ko’rsatgan o’qituvchi» unvoni berilgan.
- Davoniy
- Ogahiy
+ Sidiqqiy

• 
  Anbar Otin
  

17. Qaysi taniqli pedagog? Samarqandda yangi usuldagi ilk maktabga asos solgan va O’zbekistonda ta’lim rivojiga ulkan xissa qo’shgan shaxsdir.
- Anbar Otin
+ Abduqodir Shokiriy

• 
  Ogahiy
  
• 
  Davoniy
  

18. U birinchi bo’lib o’zbek va tojik qizlari uchun bir xil ta’lim berishni talab qilib chiqdi, shuningdek u birinchi bo’lib o’z maktabida o’g’il va qiz bolalarning birgalikda o’qishini tashkil etdi. Ushbu fikrda qaysi olim haqida so’z bormoqda ?
- Abdulla Avloniy
- Behbudiy
-Ogahiy
+ Abduqodir Shokiriy
19. Qaysi olim? savod o’rga­tishning tovushli metodini birinchi tarqatuvchilari­laridan hisoblanadi.
- Abduqodir Shokiriy
- Abdulla Avloniy
- S. Ayniy
+ Hamza H.N
20. K.D.Ushinskiy ona tilini birlamchi o’qitishning nechta asosiy maqsadlarini shakllantirgan?
- 4 ta
- 9 ta
+ 3 ta

• 
  2ta
  

21. I. So’z imkoniyatlarini rivojlantirish;
II. Bolaga fikrni ifodalash uchun ona tilining eng yaxshi shakllaridan foydalanishni o’rgatish, bolalarni “ona tilining boyliklarini egallash”ga jalb qilish.
III. Til qonunlarini, uning grammatikasini o’rganish. Ushbu Ona tilini birlamchi o’qitishning 3 ta asosiy maqsadini Shakllantirgan olim kim?

• 
  N. Vodovozova
  
• 
  Yan . A.Komenskiy
  

+ . K.D.Ushinskiy

• 
  Bespalko
  

22. 1871 yilda Kimning ? maktabgacha pedagogikaga oid asosiy asari – “Bolalarda ong paydo bo’lgan paytdan boshlab to 8 yoshgacha ularni aqlan rivojlantirish” nomli kitobi chop etildi.
- K.D.Ushinskiy
- Belinskiy
+ N. Vodovoza

• 
  M. Montessori
  

23. Qaysi pedagog ? U bolalarni ilk yoshidan boshlab tarbiyalash ti­zimi xalq nutqi, xalq qo’shiqlari, topishmoqlari, ertak­lari va o’yinlaridan foydalanish asosiga qurilishi lo­zim, deb xisoblagan.
+ N. Vodovozova

• 
  Yan . A.Komenskiy
  
• 
  K.D.Ushinskiy
  
• 
  Belinskiy
  

24. Kimning fikriga ko’ra ? “Ertak bolalarning boy kuzatishlari va bilimlariga tayanadi, u bolalar xayolini rivojlan­tiradi, bolalar nutqining boyishiga ko’maklashadi, ularga xalq iboralarini, nutq oborotlarini oddiy va jonli obrazlarni yod saqlab qolishga yordam beradi, ma’naviy jixatdan tarbiyalashda ko’maklashadi “.

• 
  Yan . A.Komenskiy
  
• 
  K.D.Ushinskiy
  
• 
  Belinskiy
  

+ N.Vodovozova
25. Qaysi pedagogning ? “Aqliy rivojlanish” nomli asarida maktabgacha yoshdagi bolalarni rivojlantirish uchun imkon doirasidagi va foydali bo’lgan xalq ertaklari turkumi bayon qilingan.
- K.D.Ushinskiy
- Belinskiy
+ N. Vodovoza

• 
  M. Montessori
  

26. 1937 yilda qaysi pedagogning “Maktabgacha yoshdagi bola nutqini rivojlantirish” nomli kitobi bosilib chiqdi, mazkur asar Maktabgacha ta’lim muassasasida bolalarga ona tilini o’qitishga doir ishlarni tashkil qilish jarayonida ulkan axamiyatga ega bo’ldi.
+ I.Tixeyeva

• 
  M. Montessori
  
• 
  N. Vodovozova
  
• 
  D.Ushenskiy
  

27. Qaysi yosh davri haqida so’z bormoqda ? (0-1) bolaning kattalar bilan muloqot shakllari turlicha bo’lishi mumkin, ammo bu eng avvalo kichkintoyning jonlanishini, uning quvnoq kayfiyatini ifodalaydigan o’yin muloqotidir.
+ Go’daklik

• 
  Chaqaloqlik
  
• 
  Ilk yosh
  
• 
  Maktabga tayyorlov
  

28. Qaysi oylik bolalarda Nutqiy taqlid va ovoz ifodaliligi rivojlanadi ?
- 6 oylik
- 11 oylik
+ 9 oylik

• 
  8 oylik
  

29. Maktabgacha kichik yoshdagi bolalarning asosiy muloqot shakli bu ?
- Polilog
- Monolog
+ Dialog

• 
  Diksiya
  

30. Maktabgacha yoshdagi bolarning qaysi yosh davrida ? nutqiy tarbiyaning mazmuni ikki o’zaro bog’liq soxani tashkil etadi. Bular: ona tilini (fonetika, leksika, grammatika) xamda bilish faoliyatida va muloqotda tilni qo’llash usullarini o’qitishdan iboratdir.
- O’rta yosh
- Kichik yosh
+ Katta yosh

• 
  Ilk yosh
  

31. Maktabgacha davrdagi qaysi yosh ? – bolaning nutqqa nisbatan qizg’in bilish munosabati xamda til borlig’ini oddiy anglash tuyg’usini paydo qilish davridir.

- O’rta yosh
- Kichik yosh
+ Katta yosh

• 
  Ilk yosh
  

32. 3 yoshdan 5 yoshgacha bo’lgan bolalar nutqini rivoj­lantirish Qanday tusga ega bo’lishi lozim ?

• 
  Talimiy
  

+ Emotsional

• 
  Tarbiyaviy
  
• 
  O’yin
  

33. 5 yoshdan 7 yoshgacha bo’lgan bolalar nutqini rivojlantirishga doir mashg’ulotlar muayyan vazifaga ega – ya’ni, u bolalarni qaysi jarayonga tayyorlashni ko’zda tutadi?

• 
  O’yinga tayyorlash
  
• 
  Ko’rgazmalilikga tayyorlash
  

+ Maktabda o’qishga tayyorlash

• 
  Nutqni rivojlantirish
  

34. Bolalarga ona tilini o’qitish metodlariga qaysilar kiradi ?

• 
  Ko’rgazmaviylik
  
• 
  So’zli
  
• 
  Amliy
  

+ Yuqoridgailarni barchasi
35. Nutqni ilk rivojlantirish nechta davrga bo’linadi ?

• 
  3 ta
  
• 
  5 ta
  
• 
  1 ta
  

+ 2 ta
36. Nutqni ilk rivojlantirish davrlarining nomlari to’g’ri ko’rsatilgan qatorni belgilang ?
- Rivojlanish davri
- Shakllanish dari
+ Tayyorgarlik va rasmiylashtirish

• 
  Ko’rsatmalilik davri
  

37. Qaysi davrda bolalar nutqini kelgusida rivojlantirishda muxim axamiyat kasb etadi, chunki aynan shu davrda tegishli poydevor yaratiladi. Uning negizida esa kelgusida bola nutqi quriladi, muloqotga extiyoj shakllanadi, ovoz munosabatlari, nutqiy xarakat (artikulyatsiya) apparati, fonematik tinglash qobiliyati, kattalar nutqini tushunish, so’zlarni eslab qolish va o’zlashtirilayotgan so’zlardan muloqot qilish maqsadida erkin foydalanish rivojlanadi.
- Rivojlanish davri
- Shakllanish dari
+ Tayyorgarlik

• 
  Ko’rsatmalilik davri
  

38. Bola hayotining qaysi yilida? ovoz munosabatlari, taqlid va tushunish rivojlanadi, dastlabki so’zlar o’zlashtiriladi ?

• 
  Ikkinchi yilida
  
• 
  Uchinchi yilida
  

• 
  To’rtinchi yilida
  

+ Birinchi yilida

39. Bola hayotining qaysi yilida – tushunish, taqlid qilish, faol nutq rivojlanadi (asosan lug’at o’zlashtiriladi) ?

+ Ikkinchi yilida

• 
  Uchinchi yilida
  
• 
  To’rtinchi yilida
  
• 
  Birinchi yilida
  

40. Bola hayotining qaysi yilida – tushunish, faol nutq: lug’at, grammatik shakllar, sintaktik tuzilmalar (turli gaplar) rivojlanadi?

- Ikkinchi yilida
+ Uchinchi yilida

• 
  To’rtinchi yilida
  
• 
  Birinchi yilida
  

41. Qaysi yilning o’zidayoq nutq muloqot vazifasini baja­ra boshlaydi va rivojlantiruvchi fikrlash quroliga aylanadi?

• 
  Ikkinchi yilida
  
• 
  Uchinchi yilida
  
• 
  To’rtinchi yilida
  

+ Birinchi yilida
42. Qaysi yoshda muloqot tarbiyaviy ta’sir shakli xisoblanadi. Muloqot shakli va mazmuni bolaning rivojlanishiga qarab o’zgarib boradi: emotsional muloqot; ularning ovoz intonatsiyasini tushunishlari asosidagi muloqot; mimika, imo-ishoralar, xarakatlar, so’ngra kattalar nutqi; nutqiy muloqotning o’zi.

• 
  Kichik yosh
  
• 
  O’rta yosh
  

+ Ilk yosh

• 
  Tayyorlov davri
  

43. Qaysi yoshdagi bolalar bilan ishlashda kattalar nutqiga aloxida talablar qo’yiladi. ? U taqlid uchun namuna bo’lib xizmat qiladi, shuning uchun u xar tomonlama namunali bo’lishi, ya’ni: grammatik to’g’ri, intonatsion ifodali, unchalik baland emas, unchalik tez xam emas, ko’p so’zli emas va aniq bo’lishi zarur.

• 
  Ilk yosh
  
• 
  O’rta yosh
  

+ Kichik yosh

• 
  Ilk yosh
  

44. Ravon nutqning ikki turini rivojlantirish MTM ning asosiy vazifasi hisoblanadi , Bular qaysilar ?
- Polilog
- Dialog
+ Monologik va diaologik

• 
  Suxbat
  

45. Qaysi metod – bolalarga dialogik nutqni o’rgatishning asosiy metodlaridan biri xisoblanadi ?
- Og’zaki
- Ko’rgazmali
+ Suxbat

• 
  Amaliy
  

46. Bolalarga monologik nutqni muntazam ravishda o’rgatishni necha yoshdan boshlahs lozim ?

• 
  6 yoshdan
  
• 
  4 yoshdan
  
• 
  7 yoshdan
  
• 
  5 yoshdan
  

47. Maktabgacha bosqichdagi qaysi yosh – bolaning nutqqa nisbatan oddiy bilish qiziquvchanligi paydo bo’lishi, til borlig’ining oddiy anglash davridir?

• 
  Kichik yosh
  
• 
  O’rta yosh
  

+ Katta yosh

• 
  Ilk yosh
  

48. Qayta xikoya qilish va xikoya to’qish – bu bolalarga monologik nutqni o’rgatishning asosiy metodlari xisoblanadimi ?

• 
  Yo’q
  
• 
  Balki
  
• 
  Bo’’lishi mumkin
  

+ Ha

49. Maktabgacha ta’lim muassasasida Lug’at ishini vazifasi to’gri ko’rsatilgan javobni belgilang ?

• 
  Lug’atni boyitish
  
• 
  So’zning ijtimoiy mustaxkamlangan mazmunini o’zlashtirish
  
• 
  Lug’atni faollashtirish
  

+ Yuqoridagilarni barchasi

50. Lug’at ishining yetakchi vositasi bu -- ?

• 
  Tarbiya
  
• 
  Ko’rgazma
  

+ Ta’lim

• 
  Suxabat