Nutq madaniyati va o ‘zbek tilshunosligining dolzarb muammolari

 
ҚАДИМИЙ АСАРЛАРДА ХАТ ЁЗИШ ҚОИДАЛАРИ 
 
Жўраев Ж. фил.фан.ном., доц., ЖДПИ 
Умаров А. катта ўқитувчи, АДУ 
 
Аннотация. 
Ушбу мақолада Заҳириддин Муҳаммад Бобур, Абдулла Қодирийларнинг 
асарлари ва “Хат ёзиш усули” номли қўлёзма асарларда келтирилган хат ёзиш одоби ва 
қоидалар ҳақида фикр мулоҳазалар берилган. 
XX-асрнинг бошларига келиб, зиёлиларимиз жамиятда ўзбек тилига 
бўлган муносабатнинг ёмонлашиб бораётганлиги, ҳатто ўзини миллатнинг 
илғор вакили деб ҳисоблайдигаг кишиларнинг ҳам ўз-она тилига нисбатан 
эътиборсизлиги, ўз навбатида бунинг келажакда аянчли оқибатлар билан якун 
топиши мумкинлиги тўғрисидаги ташвишли мақолалари билан маҳаллий 
матбуотда чиқишлар қилган эдилар. Жумладан, ана шундай жонкуярлардан 
бири Ашурали Зоҳирий “Туркистон вилоятнинг газети” да 1914 йили (31-сон) 
чоп этилган “Она тили” номли мақоласида “Бизнинг ҳам ёш унсурларимиз 
бўлсунлар, бу муқаддас она тилимизни тирилтирмоқлари анда турсин, балки 
йўқотмоқликка сабаб бўлурлар ва ҳам бўлиб турибдурлар. На учунки, 
уломоларимиздан бири бирор ерга хат ёки бировга берган нарсасини хотира 
дафтарига ёзса, она тилини кўйиб форс тилида ёзадурлар. Ёш ўсмирларимиз 
бўлсалар ўз ерларидан бирини зиёфатга чақуриб хат ёзсалар ҳам, усмонлича 
ёки тоторча ёзадурлар, шоядки, она тилига муҳаббат ва ислоҳи онлардин 
бўлур эди. Агар уламолар, мударрислар, Эрон адабиёти, тили таъсиринда 
вояга етган бўлсалар тотор ва усмонли турк адабиётини воситаси ила 
фикрларини очғон. Шунинг учун ҳар икки синф ҳам ўзларининг нур олғон 

---

Ilmiy-amaliy anjuman materiallari Andijon, 4 may 2020 y. 
415