Nursux nuri

23 – 36 MEVA VA URUG’ I

1. Agar meva tugunchaning o’zidan hosil bo’lsa . . . , agar mevaning shakllanishida tugunchadan tashqari, gulning boshqa qismlari ham ishtirok etsa, bunday mevalar . . . deyiladi.

A) Quruq meva/ho’l meva B) Ho’l meva/quruq meva

C) Soxta meva/chin meva D) Chin meva/soxta meva

2. Quyida berilgan o’simliklarni soxta meva (I) va chin meva (II) tuguvchi o’simliklarga ajrating.

a) shaftoli b) olcha d) olma e) nok f) o’rik g) olxo’ri h) behi

A) I-a,b,d,e, II-f,g,h; B) I-a,b,f,g, II-d,e,h;

C) I-d,e,h, II-a,b,f,g; D) I-b,d,f,g, II-a,e,h;

3. Mevaning o’simliklar hayotidagi biologik ahamiyati nimadan iborat?

A) Urug’ pishib yetilguncha uni tashqi ta’sirdan himoyalab turadi

B) Oziq-ovqat sifatida kundalik hayotda ishlatiladi

C) Urug’ning tarqalishiga yordam beradi

D) A va C javoblar to’g’ri
4. Meva asosan necha qismdan tashkil topgan?

A) 2 qismdan B) 3 qismdan C) 4 qismdan D) 5 qism

5. Mevalarning oraliq qismi seret va qalin bo’lsa, bunday mevalar . . . , agar oraliq qismi yupqa, etsiz bo’lsa, bunday mevalar . . . deyiladi.

A) Ho’l meva/quruq meva B) Soxta meva/chin meva

C) Chin meva/soxta meva D) Quruq meva/ho’l meva
6. Quruq (I) va ho’l mevali (II) o’simliklar to’g’ri ko’rsatilgan qatorni belgilang. 1) no’xat 2) yong’oq 3) shaftoli 4) bodom 5) o’rik 6) loviya 7) pista 8) olcha 9) mosh

A) I-3,5,8, II-1,2,4,6,7,9; B) I-1,3,5, II-2,4,6,7,8,9;

C) I-1,2,4,6,7,9, II-3,5,8; D) I-2,4,6,7,8,9, II-1,3,5;
7. Quyidagi berilgan javoblarning qaysi birida rezavor (I) va qovoq (II) mevalar to’g’ri ko’rsatilgan?

a) handalak b) ituzum d) qovun e) qoraqat f) tarvuz g) pomidor h) qovoq i) uzum j) tomoshaqovoq

A) I-a,b,d,e,f, II-g,h,i,j; B) I-f,g,h,i,j, II-a,b,d,e;

C) I-a,d,f,g,j, II-b,e,g,i; D) I-b,e,g,i, II-a,d,f,g,j;

8. Chatnamaydigan quruq mevalar berilgan qatorni aniqlang.

A) Qo’zoq, qo’zoqcha, dukkak, ko’saklar

B) Suli, makkajo’hori, arpa, bug’doy

C) Bug’doy, arpa, mosh, suli, jag’-jag’

D) Turp, rediska, mosh, makkajo’hori
9. Qaysi qatorda chatnaydigan quruq mevali o’simliklar to’g’ri ko’rsatilgan?

A) Bangidevona, g’o’za, lola, loviya

B) Yong’oq, bodom, bodring, turp

C) Mosh, rediska, suli, jag’-jag’

D) Beda, burchoq, bug’doy, bangidevona
10. Quyida berilgan o’simliklarni ko’sak meva (I), dukkak meva (II) va qo’zoq (qo’zoqcha) (III) mevali o’simliklarga ajrating.

1) G’o’za 2) beda 3) lola 4) no’xat 5) qurttana 6) turp 7) mosh 8) burchoq 9) zirako’t 10) chuchmoma 11) oq akatsiya 12) rediska 13) boychechak 14) loviya 15) karam 16) bangidevona

A) I-1,3,5,7,16, II-2,4,6,8,10,12,14, III-9,11,13,15;

B) I-1,3,9,13,16, II-2,4,7,8,11,12,14, III-5,6,10,15;

C) I-1,3,10,13,16, II-2,4,7,8,9,11,14, III-5,6,12,15;

D) I-1,3,9,10,13, II-2,4,6,7,8,11,12, III-5,14,15,16

11. Mevasi qanotchali bo’lgan manzarali o’simliklar berilgan qatorni belgilang.

A) Totim, shoyi akatsiya, palma

B) Zarang, jiyda, chinor

C) Terak, shumtol, yapon saforasi

D) Shumtol, qayrag’och, zarang
12. Terak allergiya kasalligini keltirib chiqarmasligi uchun uning qanday qalamchalaridan ko’paytirish kerak?

A) Bahorgi qalamchasidan

B) Changchili qalamchasidan

C) Urug’chili qalamchasidan

D) Kuzgi qalamchasidan
13. O’zbekistonda eng ko’p tarqalgan zirovor o’simliklar berilgan qatorni belgilang.

A) Zira, tariq, sedana, alqor, kashnich

B) Murch, zira, kashnich, ukrop, sedana

C) Alqor, murch, kashnich, zira, sedana

D) Zira, kashnich, qo’noq, sedana, alqor
14. Yersovun, tasbehmunchoq, qalampirmunchoq o’simliklaridan nima maqsadda foydalaniladi?

A) Zeb-ziynat buyumlari tayyorlashda

B) Atir-upa sanoatida

C) Oziq-ovqat manbai sifatida

D) Texnika va og’ir sanoatda
15. . . . mamlakatlarda qovun daraxti, non daraxti, banan, kokos palmasi o’simliklari o’sadi. Bu o’simliklarning mevasi ham mahalliy aholining asosiy oziq-ovqati hisoblanadi.

A) Iqlimi sovuq B) Shimol yaqinidagi

C) Mo’tadil iqlimli D) Iqlimi issiq
16. O’simliklar urug’i asosan necha qismdan iborat?

A) Ikki qismdan B) Uch qismdan

C) To’rt qismdan D) Besh qismdan
17. Ikki urug’pallali o’simliklar urug’ida murtak . . .

A) Boshlang’ich ildizcha, endosperm va kurtakchadan tashkil topgan

B) Ildizcha, poyacha va kurtakchadan tashkil topgan

C) Ildizcha, poyacha va ikkita bargchadan tashkil topgan

D) To’g’ri javob berilmagan
18. Bug’doy o’simligida murtak qanday qismlardan tashkil topgan?

A) Ildizcha, poyacha va kurtakchadan

B) Ildizcha, poyacha va ikkita bargchadan

C) Boshlang’ich ildizcha, endosperm va kurtakchadan

D) A va C javoblar to’g’ri
19. Urug’ning qaysi qismi oziq moddalar to’plamini tashkil etuvchi hujayralardan iborat?

A) Murtak B) Urug’ po’sti C) Kurtakcha D) Endosperm

20. Bir urug’pallali o’simliklar berilgan qatorni belgialng.

A) Arpa, bug’doy, sholi, g’o’za

B) Makkajo’hori, suli, javdar, arpa

C) Bug’doy, bug’doyiq, loviya, suli

D) Bug’doyiq, javdar, loviya, g’o’za
21. Bug’doy, makkajo’hori va boshqa donli o’simliklar urug’ida . . . nihoyatda ko’p bo’ladi.

A) Oqsil B) Moy C) Krahmal D) Uglevod

22. Quyida berilgan o’simliklarning qaysi birida oqsil (I) va qaysi birida moy (II) ko’p bo’ladi?

1) loviya 2) o’rik 3) bodom 4) mosh 5) yong’oq

6) shaftoli 7) yeryong’oq 8) kungaboqar 9) no’xat

10) go’za

A) I-1,3,4,5,9, II-2,6,7,8,10; B) I-2,4,6,8,10, II-1,3,5,7,9;

C) I-2,3,5,6,7,8,10, II-1,4,9; D) I-1,4,9, II-2,3,5,6,7,8,10;

23. Efir moyli o’simliklar berilgan qatorni belgilang.

A) Zira, ukrop B) Chinnigul, sedana

C) Shivit, yong’oq D) Oleandr, alqor
24. Mastak, achchiq bodom, shaftoli va kampirchopon kabi o’simliklar urug’i tarkibida qanday moddalar zahira holda saqlanadi?

A) Moylar B)Zaharli moddalar C)Oqsillar D)KraXmal

25. Urug’lar nafas olganda . . . yutib, nafas chiqarganda . . . ajratadi.

A) Kislorod/karbonat angidrid

B) Karbonat angidrid/kislorod

C) Kislorod/suv va issiqlik

D) A va C javoblar to’g’ri
26. Yantoq o’simligining urug’i hayotchanlik hususiyatini qancha vaqt saqlaydi?

A) Bir yil B) O’n yil C)Yuz yil D)Bir yildan sal ortiqroq

27. Qaysi o’simliklarning urug’i o’sish hususiyatini bir yildan sal ortiqroq saqlaydi?

A) Izen, saksovul, chayir B) Bug’doy, rayhon, atirgul

C) Izen, atirgul, rayhon D) Saksovul, yantoq, chayir
28. Unayotgan urug’lar qaysi muhit orqali nafas oladi?

A) Havo orqali B) Suv orqali

C) Tuproq orqali D) Barcha javoblar to’g’ri
29. Urug’ yaxshi unishi uchun unga birinchi navbatda nima zarur?

A) Namlik va harorat B) Ma’lum muddatli tinim davri

C) Tuproq unumdorligi D) havo va bosim kuchi
30. Bug’doy maysasidan tayyorlanadigan sumalakning shirin bo’lishiga sabab undagi . . . ,

. . . ga aylanadi.

A) Shakar/krahmal B) Oqsil/krahmal

C) Krahmal/shakar D) Krahmal/oqsil

31. Urug’lar o’lchamiga qarab turlicha ekiladi, masalan, turp . . . sm, shivit . . . sm, sabzi . . . sm, g’o’za . . . sm, bug’doy . . . sm, makkajo’xori . . . sm chuqurlikda ekiladi.

A) 0,5-2/1-3/2-3/3-5/6-7/6-10 B) 2-3/1-3/0,5-2/6-7/3-5/6-10

C) 1-3/2-3/0,5-2/3-5/6-7/6-10 D) 0,5-2/1-3/2-3/6-7/3-5/6-10
32. Quyida berilgan o’simliklarni ularning unib chiqish harorati bilan juftlab ko’rsating.

1) qovun 2) pomidor 3) sabzi 4) bodring 5) bug’doy 6) g’o’za 7) makkajo’xori

a) 15 b) 8 d) 12 e) 5 f) 3 g) 10 h) 13

A) 1-a, 2-g, 3-f, 4-b, 5-e, 6-d, 7-h;

B) 1-a, 2-d, 3-f, 4-b, 5-e, 6-h, 7-g;

C) 1-h, 2-d, 3-e, 4-g, 5-f, 6-b, 7-a;

D) 1-a, 2-g, 3-e, 4-d, 5-f, 6-h, 7-b;

33. Qo’ng’irbosh mevasining uzunligi va og’irligi to’g’ri berilgan javobni beilgilang.

A) 0,5 mm/0,1-0,2 mg B) 0,5 sm/0,1-0,2g

C) 5 mm/1-2 mg D) 5 sm/1-2g

34. Meva va urug’larning tarqalishi ko’p jihatdan ularning . . . siga bog’liq.

A) Anatomiya B) Fiziologiya

C) Morfologiya D) Embriologiya
35. Qaysi o’simliklar meva va urug’larini o’z kuchi bilan tarqatadi?

A) Xina, binafsha, yovvoyi qulupnay, yorongul, ko’pchilik dukkakli o’simliklar

B) Dukkakli o’simliklar, o’qotar, yorongul, xina, burchoq

C) Burchoq, yovvoyi qulupnay, xina, ko’pchilik dukkakli o’simliklar

D) Yorongul, xina, binafsha, burchoq, o’qotar bodring
36. Quyida berilgan o’simliklarning mevalarini ularning tarqalish usullari bilan juftlab ko’rsating. 1) jud 2) saksovul 3) qo’g’a 4) cherkez 5) zarang 6) tol 7) shumtol 8) baliqko’z 9) terak 10) qayrag’och 11) boyalish 12) qoqio’t 13) rovoch

a – mevalarning uchida joylashgan bir tutam popuklar (tuklar) hisobiga uchadi

b – meva atrofini o’rab olgan qanotchalari orqali shamolda bir yerdan ikkinchi yerga tarqaladi

A) 1,3,5,7,9,11,13-a, 2,4,6,8,10,12-b;

B) 2,4,6,8,10,12-a, 1,3,5,7,9,11,13-b;

C) 1,2,4,5,7,8,10,11,13-a, 3,6,9,12-b;

D) 3,6,9,12-a, 1,2,4,5,7,8,10,11,13-b;
37. Qaysi o’simliklarning mevalari suv o’tkazmaydigan qobiqqa ega bo’lganligi tufayli ular suv yordamida tarqaladi?

A) Qurttana, machin, zarpechak, nilufar, zubturum, g’umay, qo’ypechak, kurmak

B) Nilufar, gu’may, kurmak, cherkez, qo’ypechak, zarpechak, zubturum, qurttana

C) Qoqio’t, qurttana, qo’ypechak, zarpechak, nilufar, g’umay, kurmak, machin

D) Qo’ypechak, zarpechak, nilufar, g’umay, qoqio’t, qurttana, boyalish, cherkez
38. Masalan: o’tmishda Xorazmdan Amerikaga . . . urug’i . . . urug’iga qo’shilib borib qolgan.

A) Yantoq/kurmak B) Beda/yantoq

C) Yantoq/beda D) Beda/kurmak
39. Yer yuzidagi barcha yashil o’simliklar o’rtasidagi eng katta o’xshashlik va umumiylik birinchi navbatda nimada o’z aksini topadi?

A) Barcha o’simliklar fotosintez jarayonini amalga oshiradi

B) Barcha o’simliklarda ildiz mineral moddalarni sorib olib, yer ustki qismi a’zolariga o’tkazadi

C) Yashil o’simliklarda barcha organlar bir-biri bilan bog’liq holda ishlaydi

D) Yashil o’simliklarda barcha organlar hujayralardan tuzilgan
40. Qaysi o’simlik namlik qidirib 0,5 – 1 metrli gips qatlamlarini teshib o’tadi?

A) Yantoq B) Saksovul C) Boyalish D) Qora jusan

41. Qaysi o’simliklar yozning eng issiq paytlarida barglarini to’kib, salqin tushishi bilan yana barg chqaradi?

A) Saksovul, qandim B) Boyalish, qandim

C) Boyalish, shuvoq D) Shuvoq, saksovul
42. O’simliklar sistematikasidagi sistematik birliklarni tartib bilan joylashtiring.

A) Tur, turkum, oila, sinf, bo’lim, o’simliklar dunyosi

B) Tur, oila, turkum, sinf, bo’lim, o’simliklar dunyosi

C) Tur, turkum, sinf, oila, bo’lim, o’simliklar dunyosi

D) Tur, oila, sinf, turkum, bo’lim, o’simliklar dunyosi
43. . . . – hamma organlari bir-biriga o’xshash, ma’lum maydonda uchraydigan o’simliklarni o’z ichiga oladi.

A) Oila B) Turkum C) Sinf D) Tur

44. Fanda o’simliklarni qo’shaloq (Ikki) nom bilan – tur va turkumning nomlari bilan atash nima deyiladi va u kim tomonidan fanga kiritilgan?

A) Binar nomenklatura/A. Levenguk

B) Binar nomenklatura/K. Linney

C) Qo’shaloq nomlash/A. Levenguk

D) A va C javoblar to’g’ri