Нурмахмадов Умид. Дуккакли дон эк зар doc

Xulosalar 

Biz Pastdarg’om tuman S.Tursunov fermer xo’jaligida yetishtirilayotgan 

dukkakli don ekinlari asosiy zararkunandalarining biologik va ekologik 
xususiyatlarini hamda ularga qarshi kurash usullarini o’rganib qo’yidagi 
xulosalarga keldik.
1.Dukkakli don ekinlarining asosiy zarakunandalari malhamchi qo’ng’izlar 
(
Mulabris
avlodi), no’xat qo’ng’izi (
Bruchus pisorum L.
), yovvoyi no’xat qo’ng’izi 
(
Bruchus dentires Bandi)
, dumli ko’k kapalak (
Lampides baeticus L.
), bir rangli 
tunlam (
Chloridea incarnata Frr.
), so’ruvchi zararkunandalardan o’rgimchakkana 
(
Tetranychus urticae Koch.
), katta g’o’za biti (
Acyrthosiphon gossyhi mordv.
), dala 
qandalasi (
Lygus pratensis L.
) bo’lib hisoblanadi. 
2.Dukkakli don ekinlarida eng ko’p uchraydigan zararkunanda no’xat 
qo’ng’izi bo’lib hisoblanadi. 
3.No’xat qo’ng’izining urg’ochilari har xil avlodlarida, meteorologik va 
boshqa sharoitlarga qarab turli miqdorda tuxum qo’yadi, birinchi avlodi
urg’ochilarining mahsuldorligi boshqa avlodlariga nisbatan yuqori bo’lgan holda 
eng kam mahsuldorligi to’rtinchi avlodi urg’ochilarida kuzatiladi. 
4.Dukkakli don ekinlari zararkunandalariga qarshi biologik kurashda 
oltinko’z entomofagining qo’llanilishi yaxshi samara beradi. 
5.Oltinko’zni 1:10 va 1:5 nisbatlarda qo’llaganilda biologik samaradorlik 
1:20 nisbatga nisbatan ancha yuqori bo’ladi va 77-88% ni tashkil etadi, bu 
ko’rsatgich IXChM dan bitlar sonini kam bo’lishini ta’minladi. 
6.Oltinko’z qo’llash me’yorlari (nisbatlari) o’z navbatida 5,3-17% 
qo’shimcha hosil olishni ta’minlaydi, bu holat 0,5-1,6 s/ga qo’shimcha hosil bilan 
ifodalanadi. 
7. Pastdarg’om tumani sharoitida dukkakli don ekinlari yetishtirishda 
o’simlikni o’sish va rivojlanish uchun qulay sharoit yaratib borilishi, 
zararkunandalar sonini kamayishi, qo’shimcha hosil olishni ta’minlashga
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

64

Tavsiyalar 
Biz Pastdarg’om tumani sharoitida dukkakli don ekinlariga zarar 
yetkazuvchi hasharotlarga qarshi kurash uchun fermer xo’jaliklari va mirishkor 
dehqonlarga qo’yidagi amaliy tavsiyalarni bermoqchimiz. 
- dukkakli don ekinlariga qarshi kurashda biologik usullarni qo’llash zarur. 
- zararkunandalarga qarshi biologik usullarni qo’llashda avvalam bor tabiiy 
entomofaglar faoliyatidan foydalanish kerak. 
- 
biolaboratoriyalarda 
ko’paytiriladigan 
entomofaglardan 
oltinko’z 
entomofagini ekin dalalariga chiqarib zararkunandalarga qarshi qo’llashda 
entomofag:zararkunanda miqdori 1:5 nisbatda qo’llanilganda yuqori samaraga 
erishish mumkin.