Nukus davlat pedagogika instituti "kelishilgan"

Olmosh so„z turkumi.Olmoshning ma‘no va grammatik belgilari. 
Olmoshning turlari. Olmoshning tuzilish jihatdan turlari. Boshqa turkum 
so‗zlarining olmoshga ko‗chishi (pronominalizatsiya) haqida.
Fe‟l so„z turkumi. Mustaqil fe‘llar va yordamchi fe‘llar. To‗liqsiz fe‘llar. 
Tuslanishli va tuslanishsiz fe‘llar. Fe‘lning grammatik kategoriyalari: Bo‗lishli-
bo‗lishsizlik, daraja, mayl, zamon, shaxs-son kategoriyalari. 
Fe‘lning funksional shakllari. 
Ravish so„z turkumi. Ravishlarning ma‘nosi va morfologik xusuiyatlari. 
Ravishlarning ma‘no turlari. Ravishlarda daraja.
Yordamchi so„zlar. Ko‗makchi haqida tushuncha. Ko‗makchining vazifasi. 
Sof ko‗makchilar va sof otlar.
Bog‗lovchilar, ularning vazifasi va turlari. Yuklamalar, ularning vazifasi va 
turlari. 
Modal so„zlar. Modal ma‘nolarning ifodalanishi, usullari: morfologik, 
sintaktik, leksik usullar. Modal so‗z va kirish so‗z tushunchalari.
Undov so„zlar. Undovlarning turlari: his-hayajon undovlari. Buyruq-xitob 
undovlari. 
Taqlid so„zlar. Tovushga taqlid so‗zlar, obrazga taqlid so‗zlar.
Konversiya va uning ko„rinishlari. So‗z turkumlarining o‗zaro bir-biriga 
ko‗chishi. Mustaqil so‗z turkumlari va yordamchi so‗z turkumlarida ko‗chish 
hodisasi. 
Sintaksis. Sintaksis predmeti. Sintaksis grammatikaning so‗zlar va 
gaplarning o‗zaro aloqasini, gap bo‗laklari, so‗z birikmalari, gap va nutqning yirik 
parchasi bo‗lgan matnni o‗rganuvchi bir qismi. Sintaksisning morfologiya, 
leksikologiya va fonetika bo‗limlari bilan bog‗liqligi. Sintaksisning tarkibiy 
qismlari. Sintaktika, semantika va pragmatika. Sintaktik aloqa vositalari:formal 
vositalar, leksik-grammatik vositalar, pozitsion vosita va intonatsion vosita.
Sintagmatik va paradigmatik munosabatlar. Shakliy va mazmuniy sintagmatik 
munosabat.
Sintaktik munosabatning turlari - mazmuniy sintagmatik munosabat: 
predikativ munosabat va nopredikativ munosabat. Atributiv, obyektli va relyativ 
munosabat. Kopulyativ munosabat. Introduktiv munosabat: vokativ munosabat, 
modal munosabat. Predikativ munosabatning ifoda shakllari. Birlamchi va 
ikkilamchi predikativlik. 
Shakliy sintagmatik munosabat - sintaktik aloqa: tenglanish va tobelanish. 
Ochiq va yopiq tenglanish. Tobe aloqa. Koordinativ va subordinativ 

---

84 
aloqa.Moslashuv, boshqaruv va bitishuv.