Nukus davlat pedagogika instituti boshlang’ich ta’lim (sirtqi bo’lim) 3-kurs talabasi sobirova ozodaning texnologiya o’qitish metodikasi fanidan

NUKUS DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI BOSHLANG’ICH TA’LIM (SIRTQI BO’LIM) 3-KURS TALABASI SOBIROVA OZODANING TEXNOLOGIYA O’QITISH METODIKASI FANIDAN

NUKUS DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI BOSHLANG’ICH TA’LIM (SIRTQI BO’LIM) 3-KURS TALABASI SOBIROVA OZODANING TEXNOLOGIYA O’QITISH METODIKASI FANIDAN

MUSTAQIL ISHI

• Qog’ozning turlari
• Qg’ozning xususiyatlari
• Qog’ozni buklash usullari

Mavzu: Qog’oz va Unung turlari. Qog’ozni buklash usullari
Reja:
Qog’ oz — asosan, o’simlik tolalaridan tayyorlanadigan yupqa material. Turli xil jinsdagi daraxt yog’ochi va bir yillik o’simlik sellyulozasi hamda yog’och massasidan ishlanadi
Qog‘oz dastlab 2-asrlarda (105-yill) Xitoyda olingan. Say Lun o’simlik tolalarining suvli bo’tqasini to’rdan o’tkazib, qog‘oz olishga muyassar
bo’lgan. Bu usul ko’p vaqtlargacha sir saqlab kelindi, 6-asr boshlarida
Yaponiyada joriy qilindi. 6—8-asrlarda qog‘oz ishlab chiqarish Osiyodagi boshqa mamlakatlarga tarqaldi. 7-asrning boshlaridan — 19-asrning 1-
yarmigacha Samarqandda ishlab chiqarilgan qog‘oz Turkistondagina emas,
balki qo’shni mamlakatlarda ham mashhur bo’lgan. Keyinchalik qog‘oz tayyorlash arablar orqali Eron, Shim. Afrika va Kiprga, keyinroq esa
Ispaniya, Marokash va boshqa mamlakatlarga yoyilgan. Keyinchalik (taxm.
10-asrda)qog‘oz ishlab chiqarish Ispaniyadan Yevropadagi barcha
mamlakatlarga, shu jumladan, Rossiyaga o’tgan. 15—16-asrlarda kitob bosish kashf qilinganidan keyin qog‘oz ishlab chiqarish sur’ati tezlashdi. Tabiat va inson qo‘li bilan yaratilgan qog‘oz mahsulotlari o‘zining ajoyib
hususiyatlariga ko‘ra hozirgi kunda ham bebaho material sifatida xizmat qilib kelmoqda.
Bu qog’ozlarning turlari qo’ydagilardan iborat:
Ro’znoma qog’ozi - eng ko’p tarqalgan qog’oz turlariga kiradi. Sifatiga ko’ra unchalik pishiq emas, namlikni, yelimni o’ziga tez singdiradi.
Yozuv qog’ ozi – sathi silliq, yelim sindirilgan, namlikni kamroq singdiradi. Maketlar
yasashda, muqovalashda, kartondan yasalgan narsalarni yelimlashda juda qo’laydir.
CHizmachilik qog’ozi – eng pishiq va qalin qog’ozdir. Matodan tayyorlanadi, uning oliy
navi qo’lda tayyorlanadi. Undan bayramalar uchun qiziqarli niqoblar tayyorlashda foydalaniladi.
Rasm qog’ ozi – ikki xil nomerli bo’lib, selyulozadan tayyorlanadi. Oliy naviga 25% mato qo’shiladi. CHizmachilik chizishda shunungdek qo’l mehnati darslarida foydalaniladi.
Rangli va ji loli qog’oz – mehnat darslarida keng qo’llaniladi. Turli xil rangdagi muqovalash ishlarida va turli xil rangda qog’ozlar to’plami chiqariladi.
Yelimlangan qog’ oz – jilo berilgan qog’oz bo’lib, bir tomoniga yelim surtilgan. Mehnat darslarida ishlatish uchun juda qo’lay materialdir.
Rangli jild qog’ozi – turli ranglarda bo’ladi, jilo berilgan rangli qog’ozning o’rinini bosa oladi. Qo’l mehnati darslarida ko’p ishlatiladi
Gul qog’ozi – rangi va guli turlicha bo’lib muqovalashda, narsalarning ustidan yelimlashda, bezash ishlarida keng foydalanildi.
Millimetrl i qog’oz - sathi bosma to’r shaklida tayyorlanadi.
Oq karton – uni qirqish oson, o’zi unchalik pishiq emas, tez sinadi. Bu karton
yelimni ko’p shimadi ko’pincha yelimdan shishadi. Undan mayda narsalarni muqovalashda foydalanish mumkun.
Sariq karton – oq kartonga ko’ra pishiqroq, egiluvchan yaxshi qirqiladi, yelimdan shishmaydi. Turli ishlarda foydalaniladi.
Kul rang karton – oq va sariq kartondan pishiqroq, qirqish qiyin.Pichoq- karton
massasidagi qumdan tez o’tmaslashadi. Kartonning bu turidan o’ta pishiqlikni talab qiluvchi narsalar tayyorlanadi.
Rangl i karton - bu yuqa egiluvchan sathiga turli rangda jilo berilgan, ishlov berish
oson va ko’rinishi chiroyli. Hajmi kichik narsalar, papkalar, muqovalar tayyorlash uchun qulay bo’lgan karton turidir.