Nukus-2022 Mavzu: mtmda qurish-yasash turlari. Reja: mtmda qurish-yasash turlari

Kоnstruktоrlаr. Kаttа mаktаbgаchа yoshdаgi bоlаlаr mаshg’ulоtdаn tаshqаri kоnstruktоrlаrdаn (tахtаli, plаstmаssа, mеtаll vа kеrаmikа) fоydаlаnаdilаr. Bu nаbоrlаr оrqаli turli kоnstruksiyalаr yasаsh mumkin. Tаrbiyachi rахbаrligidа bоlаlаr оddiy birlаshtirish usulidаn surаtlаr bo’yichа turli хil hаrаkаtli kоnstruksiyalаr yasаydilаr. Аsоsiy diqqаt bоlаlаrni mа’lum qismlаrini birlаshtirish mаlаkаlаrini shаkllаntirishgа qаrаtilаdi. Bundа bоlаlаrni qo’llаrini muskullаri ishtirоk etаdi, bu yoshdа qo’l muskullаri хаli yaхshi rivоjlаnmаgаn bo’lаdi. Tаrbiyachi аvvаl kоnstruktоr yig’ishni mеtоdik ko’rsаtmаlаrini o’rgаnаdi. Tаrbiyachi rахbаrligidа qurilish mаtеriаli vа kоnstruktоrlаr bоlаlаrgа kеtmа-kеt bеrilаdi.
Kаttа mаktаbgаchа yoshdаgi bоlаlаr mаshg’ulоtdаn tаshqаri vаqtdа turli хil kоnstruktоrlаrdаn: yog’оchli, plаtmаssаli vа mеtаldаn tаyyorlаngаn kоnstruktоrlаrdаn fоydаlаnаdilаr. Bu nаbоrlаr yordаmidа dеtаllаrning jоylаshtirilishi аnchа murаkkаb bo’lgаn qurilmаlаr yasаydilаr. Tаrbiyachi rахbаrligi оstidа bоlаlаr yangi birlаshtirish yo’llаrini vа turli хil hаrаktеrdаgi kоnstruksiyalаrni rаsmgа, chizmаgа qаrаb yarаtishgа o’rgаnаdilаr. Bu ishlаrni bоlаlаrgа tаklif etishdаn оldin, tаrbiyachining o’zi bu kоnstruktоrlаr, ulаrgа bеrilgаn mеtоdik ko’rsаtmаlаr bilаn yaхshilаb tаnishib, o’rgаnib chiqishi zаrur. Bоlаlаrgа qurilish mаtеriаllаri vа kоnstruktоrlаr to’plаmi hаmmаsi birdаnigа bеrilmаydi, bаlki аstа-sеkin, kеtmа-kеt bоlаlаrning o’zlаshtirishlаrigа qаrаb bеrilаdi.
Eng arzon - bu tabiiy materiallar, ular yigitlar sayr qilish uchun mamnuniyat bilan yig'adilar
• Uy vazifasi. Bolalardan mustaqil ravishda material tayyorlashni yoki ularni uydan olib kelishni talab qilmang. Turli oilalarda farovonlik darajasi va ota-onalarning mehnat darajasi har xil, va tarbiyachiga tez va oson kirish va arzon bo'lib ko'rinadigan narsa oila uchun jiddiy muammo bo'lishi mumkin, bu esa o'z navbatida bolada kuchli SHni keltirib chiqjnnjarhol yoki biroz kechiktirish). Yorqin va turli xil soyalarning ranglarini ishlatish tavsiya etiladi, boshqa tuzilishga ega materiallarni tanlash yaxshidir (bolalar ularni saralashdan mamnun bo'ladi, chunki aksariyat bolalar vizual va kinestetikaga ega).
• Xavfsizlik. Tarbiyachi materiallarga ishlov berishning barcha murakkab turlarini (masalan, rang berish, kesish) oldindan mustaqil ravishda amalga oshirishi, bolalarga allaqachon tayyorlangan qurilish tafsilotlarini berishi kerak. Asta-sekin, bolalarning xavfsiz foydalanishi uchun xavfsiz vositalar va bo'yoqlar joriy etilishi mumkin, shu bilan birga ularning ishlatilishini diqqat bilan kuzatib boring va foydalanish qoidalari va xavfsizligini tushuntiring. Bolalarga ba'zi ish turlarini (terib olish, issiqlik bilan ishlov berish, maydalash, burg'ulash yoki pirsing bilan teshish va hokazo) bajarish qat'iyan man etiladi.
• Shaxsiy yondashuv va hissiy qo'llab-quvvatlash. Hatto bir xil yoshdagi guruhda (va ayniqsa turli yoshdagi guruhlarda) bolalar ko'nikma va vosita ko'nikmalarining rivojlanish darajalarini namoyish qiladilar. Tirishqoqlik, aniqlik va tafsilotlarga e'tibor darajasi, shu jumladan ma'lum bir bolaning jismoniy va ruhiy salomatligi bilan bog'liq holda juda katta farq qiladi. Shuning uchun turli bolalar uchun vazifalarni qiyinchilik darajasi bo'yicha taqsimlashga, shuningdek har bir ishni baholashning individual tizimiga yo'l qo'yiladi. Bunday ish sxemasini tashkil qilish variantlaridan biri sifatida biz turli xil murakkablikdagi vazifalari bo'lgan bolalarni kichik guruhlarga taqsimlashni keltirishimiz mumkin.
Bola ishining natijasini baholab, to'g'ri fikr-mulohazalarni eslab qolish kerak. Muammoli oiladagi bola, kasal bola, giperaktiv bola (diqqat etishmovchiligi bilan) ularning ishiga salbiy baho berishda juda sezgir bo'ladi. Tarbiyachi o'z fikrlarini baland ovoz bilan aytmasa ham, u ularni og'zaki bo'lmagan tarzda namoyon qilishi yoki tasodifan e'tiborsizlik va e'tiborsizlik, bitta bolaning hunarmandchiligiga boshqasining hunariga zarar etkazishini namoyish qilishi mumkin.
Bitta ijodkorning ishi uchun haddan tashqari hissiy zavqlardan voz keching, guruhdagi har bir bola rassom va ijodkor ekanligini unutmang. Barchani maqtash kerak va hatto tugatish va o'zgartirish bo'yicha izoh va takliflar konstruktiv tarzda, yaxshilanish va har qanday ma'qullash ishlariga loyiq bo'lishi kerak.
Boshqa bolalarning asarlarini bolalar tomonidan muhokama qilinishini nazorat qilmaslik xato bo'ladi, muloyimlik bilan, lekin qat'iy ravishda beparvolik yoki kuchli salbiy baholar, masxara qilish va shaxsiylashtirish bilan to'xtatish muhimdir.
O'yin va mehnat ta'limi. Uslubiy hisobot va taqvim-tematik rejadagi ustunlar uchun emas, balki hunarmandchilik buyumlarini kaltaklash imkoniyatini qo'ldan boy bermang, o'yin davomida bolalarda hunarmandchilikdan foydalanishni qo'llab-quvvatlang. O'yin har qanday bolaning asosiy mashg'ulotidir, bu uning kattalar ishiga o'xshaydi, normal rivojlanish va ijtimoiylashuv uchun to'liq huquqli o'yin kerak. O'yin uchun yaratilgan qo'l san'atlari (o'z qo'llari bilan yasalgan o'yinchoqlar), bolaga mehnatga nisbatan erta munosabatda bo'lishga imkon beradi, uni samarali ishlarga va boshqalarning, shu jumladan tarbiyachining ishiga hurmat bilan yondashishga undaydi.
Dizayn mashg’ulotining boshida yoki o'rtalarida tematik jismoniy tarbiya mashg'ulotlarini o'tkazish tavsiya etiladi.
Mashg’ulotni boshlash uchun nima turtki bo'lishi mumkin?
Bolalarni ijodiy ishlarda faol ishtirok etishga undovchi mashg’ulotning boshlanishiga juda yaxshi kirish, bu o'yin va u bilan bog'liq suhbatlar, kelajakdagi dizayn ob'ektini muhokama qilish (bu haqda bolalarning bilimlarini yangilash). Agar maktabgacha yoshdagi bolalar ushbu ob'ektga kundalik hayotda duch kelmasa, chizmalar, dala misollari va modellari, video materiallardan foydalanish tavsiya etiladi.
Turli mavzular bo'yicha mashg’ulotlarni motivatsion ravishda boshlash misollar:

1. 
   Texnik dizayn mavzusi - "Uy". "Teremok" ertagi aytilgan, xuddi shu nomdagi multfilm tomosha qilinmoqda. Suhbatda bolalarning uylar haqidagi bilimlari, ertak qahramonlari, hayvonlarning kichik o'yinchoq shakllari namoyish etiladi (buning uchun kichkina uyni qog'ozdan yasash kerak). Siz har bir bolaga yoki bolalar guruhiga kichkina rasmni berishingiz mumkin, bu holda ular ma'lum bir qahramon uchun uy quradilar (ular yakka yoki birgalikda ishlab chiqilgan).
   

2. "Kuz manzarasi" badiiy dizayni mavzusi. Kuzgi tabiatning rasmlari bolalarda yilning shu davridagi tabiatdagi o'zgarishlar tasvirini shakllantirish uchun namoyish etiladi. Tabiatdagi o'zgarishlar va kuzgi landshaftning turli elementlari muhokama qilinadi. Tarkibiy elementlarni (konuslar, urug'lar, o'simliklarning barglari va novdalari) namoyish etadi, tashqi ko'rinishi va ulardan qanday foydalanish mumkinligi haqida muhokama qiladi.
3. "Ko'prik" badiiy dizayni mavzusi. Bolalarga kichik bir o'yin namoyish etiladi, qahramoni to'siqni engib o'tolmaydi - daryo yoki chuqur jar. O'yin raqamlar va o'yinchoqlar bilan bo'lishi mumkin, vaziyatning rivojlanishi va belgilarning qiyinchiliklarini izchil tasvirlaydigan chizmalarda aks ettirilishi mumkin. Qahramon rolida bolalardan biri (oldindan tayyorlangan) bo'lishi mumkin, bu holda to'siq (jar yoki daryo) to'g'ridan-to'g'ri polda lentalar yoki bayroqlar bilan aks ettirilishi mumkin. Ikkinchi holda, o'yin tabiatda harakatchan bo'lishi mumkin va oldingi mashg’ulotdan keyin kichik jamoaviy isish bilan birlashtirilishi mumkin. O'yin davomida bolalar bir nechta oddiy vazifalarni bajaradilar va keyin echib bo'lmaydigan to'siqqa duch kelishadi. To'siqning kengligi uning sakrashiga imkon bermaydi. Muammo yuzaga keladi va bolalar o'zlarining echimini taklif qiladilar.
Kutilmagan variantlarga tayyor bo'ling (balon yoki raft qurish), bu holda siz bolalarni xohlagan variantga yo'naltirasiz yoki taklif qilingan variantlarni loyihalash uchun bo'sh joyingiz bor.
4. "Malika libosi" dizayn mavzusi yoki o'g'il bolalar uchun "Knight's zirh" varianti. Mashg’ulot boshida malika va uning jasur ritsarlari haqida hikoya qiluvchi qo'g'irchoqlar yoki qo'g'irchoq qo'g'irchoqlari bilan kichik bir ertak o'ynaladi. Ertaklar va liboslar muhokamasi. Kiyim va zirh elementlarini namoyish qilish, materiallarni namoyish qilish (malika ko'ylaklari uchun matolarni kesish, yong'oq va sim uzuklar - arqonlar - ritsar zirhlari uchun). O'g'il bolalar uchun qo'shimcha motivatsiya (qizlar odatda bunga muhtoj emas): ritsar ajdaho bilan jang qilish uchun chindan ham zirhga muhtoj. Bu dahshatli ajdarni ko'rsatish tavsiya etiladi.