Нукус 2015 Қорақалпоғистон республикаси халқ таълими вазирлиги к. Убайдуллаев номидаги Республика педагог

Нукус 2015
__
31
 
▘
тикланиш босқичи (бир неча хафтадан бир неча ойгача давом 
этиши мумкин).
Шуни таъкидлаш лозимки, психологик кризис ҳолати инсонда тезкор 
ижобий ёки салбий ўзгаришлар содир бўлишига сабаб бўлади.
Ўспиринларнинг ўз жонларига қасд қилишларининг айрим 
сабаблари: 
Жисмонан бақувват, навқирон, кўринишидан бенуқсон инсонларнинг 
ўз жонига қасд қилишига нима сабаб бўлмоқда? Нега улар ўзларини 
осиб, ўлгунча дорилар ичишмоқда, баландликдан сакраб, машиналар-
нинг тагига ўзларини отишмоқда?
Олинган барча маълумотлар таҳлил қилинганда, қуйида келтирилган 
сабаблар энг кўп учрайдиганлари сифатида эътироф этилди.
Ишқий муносабатларнинг якун топиши. 
Кўп ҳолларда бундай му-
носабатларни тугаши ўспиринни руҳан жароҳатлайди. Оқибатда унинг 
ҳаёлий “қаср”и қулаб тушади. Ўзига ишонган, мағрур ташқи кўриниш 
ортида нозик қалб эгаси яширинган бўлади. “Вақт ҳамма нарсанинг да-
воси”, “у бўлмаса бошқаси” каби билдирилган фикрлар ёш йигит-қизга 
оғир ботиб, бор хақиқатни улар ҳазм қилолмайдилар. Бундай ҳолатга 
бир она изорнинг айтган воқеасини мисол қилиб келтирамиз: “Уч кун 
аввал қизимни яхши кўрган йигит оламдан ўтганди. Биз бу йигитга 
кизимизни бермаганмиз. Қарши чиққанмиз. Қизим тўғри тушуниб, у 
йигитга айтган. Ўша куни кечкурун у йигит қизимга телефон қилиб, усиз 
яшай олмаслигини ва у эрталаб уйғонганда, ўлган бўлишини ҳамда 
ўлиш учун дори ичганлигини айтган. Эртаси куни эса йигит ростдан 
ҳам оламдан ўтган. Қизимга тушунтирдим, кўнглини олишга ҳаракат 
қилдим, кечаси ёнида бирга ётдим, тушунгандек бўлди. Эртаси куни 
амалиётга бораман, деб, йигитнинг қабрига бориб роса йиғлаган экан. 
Эртарок қайтиб, мени яхши кўришини гапирди, юзларимдан ўпиб сиз-
ни соғиниб кетдим, деб айтди. Кейин эса ўзини осиб қўйди...”
Суюкли инсон (оила аъзоси)нинг вафоти. 
Яхши кўрган инсонла-
рининг вафотидан улар шу даражада изтироб чекишадики, хаттоки 
ўлимда у билан бирга бўлиш хиссини туядилар.Ўспиринларда ҳали 
катталарникидек, “биттаси бўлмаса бошқаси” каби тажрибаси йўқ. 
Бундан ташқари, кучли эмоционал зўриқишдан кейин уларни ҳаётда 
ушлаб қоладиган - фарзанд, иш, хамкасаба, дўстлари ҳам йўқ. Уни 
яхши тушунадиган, доим ёнида бўладиган, доим унга керак бўлган 

---