Nukus-2013 mavzu. KİRİSh. HayoTİy faoliYat xavfsiZLİGİNİng asosiy nuchalari. Fanning predmeti, obekti, maqsadi va mazmuni. Reja

YoNG`İNNİNG KELİB ChİQİSh SABABLARİ VA XATARLİ OMİLLARİ
İshlab chiqarish va hayot faoliyati davomida yong`inni kelib chiqishiga quyidagilar sabab bwlishi mumkin:
a. isitish pechlarini qurish yoki ishlatish qoidalarining buzilishi;
b.ishlab chiqarishda yoki uyda olovni ehtiyotsizlik bilan ishlatish;
c. kerosinda ishlaydigan yoritish yoki qizdirish asboblarini notwg`ri wrnatish yoki ulardan foydalanish qoidalarini buzish;
v. yashin yoki statik elektr razryadlar, mashinalar va ishlab-chiqarish jihozlarining nosozligi hamda ularni ishlatish qoidalariga rioya qilmaslik (ichki yonuv dviga-teldaridan chikdsigan uchqunlar, elektr qurilmalaridagi qisqa tutashuvlar yoki ularning yerga ulanib qolishi, elektr simlarida zwriqishning yul qwyilmaydigan darajada ortib istishi, kontaktlari yomon bwlgan joylarning qizib ketishi va ulardan uchqun chiqishi, bug` qozonlarining portlashi);
d. qishloq xwjaligi mahsulotlarining yoki yonilg`ining saqlash qoidalariga rioya qilmaslik natijasida wz-wzidan yonib ketishi sabab bwladi. Yonish - yonuvchi moddaning havo kislorodi yoki boshqa oksidlovchi modda bilan oksidlanishining tez kechadigan kimyoviy reaksiyasi bwlib, bunda yorug`lik va issiqlik ajraladi. Yonish quyidagi turlarga bwlinadi:
Alangalanish - mahalliy qizish natijasida yonuvchi moddaning (uning bug` va gazlarning) turqun yonishi. Alangalanishga yonuvchi moddaning alanga yoki
Chwg`langan jismga tegishi sabab bwlishi mumkin. Chaqnash - yonuvchi modda bug`i bilan havo yoki kislorod aralashmasining alangaga, elektr uchqunga yoki qizigan jismga tegishi natijasida tez yonib tugashi. Chaqnashda siqilgan gazlar hosil bwlmaydi.
Portlash - moddaning bir holatdan ikkinchi holatga juda tez wtishi (portlab yonishi) bwlib, bunda kwp miqdorda energiya chiqadi va kwp miqdorda 123 siqilgan gazlar hosil bwladi, bu siqilgan gazlar yemirilishga olib kelishi mumkin. Portlashda hosil bwladigan yonuvchi gazsimon mahsulotlar havoga tegib, kwpincha alangalanishi va buning oqibatida yong`in chiqishi mumkin. wz – wzidan alangalanish - modda ma`lum haroratgacha qizdirilganda unga bevosita tegmasdan turib sodir bwladi. wz - wzidan alangalanish harorati
moddaning yong`in jihatidan xavfli xossalarini belgilovchi muhim parametrdir. Moddaning wzida kechadigan fizikaviy, kimyoviy biologik jarayonlar ta`sirida va moddaning qizishi natijasida yuz beradi. Yong`in - maxsus manbada ega bwlmagan va moddiy zarar eltiruvchi nazoratsiz yonishdir.