Nuklein kislotalar tuzilishi va funksiyalari

Fosfatlarning nitrat kislota bilan parchalashdan hosil qilinadigan eritmani sovutilishidan bir qism kalsiyni nitratli tuz tarzida qattiq fazaga ajratilishi mumkin. Bu nitrat kislotali ajratmani keyingi qayta ishlashlar natijasida tarkibida yuqori darajadagi suvda eruvchan fosforli birikmalar bo‘lgan o‘g‘itlar olishga yo‘l ochib beradi. CaO – P2O5 – N2O5 – H2O sistemasida harorat va tarkibiga bog‘liq holda quyidagi nitratli tuzlar: Ca(NO3)2, Ca(NO3)2∙2H2O, Ca(NO3)2∙3H2O, Ca(NO3)2∙4H2O, shuningdek (nitrat kislota ortiqcha bo‘lganda) Ca(NO3)2∙12H2O∙HNO3 qo‘sh tuzi kristallanishi mumkin. Misol tariqasida, 4.13-rasmda 25OC haroratdagi bu sistema kristallanish maydonining sxemasi keltirilgan. Kalsiy nitratning cho‘kish darajasiga boshlang‘ich nitrat kislotaning konsentratsiyasi eng katta ta’sir ko‘rsatadi. Nitrat kislota konsentratsiyasining ortishi bilan kalsiy nitratning cho‘kishi tezlashadi.

Azofoska ishlab chiqarish texnologiyasi

25OC haroratdagi CaO–P2O5–N2O5–H2O sistemasi kristallanish maydonining sxemasi.

Adabiyotlar:

• 1. Каримов И.А. Ўзбекистон ХХ1 аср бўсағасида: хавфсизликка таҳдид, барқарорлик шартлари, тараққиѐт кафолатлари. – Т.: Ўзбекистон, 1997. – 326 б.
• 2. G‘afurov Q., Shamshidinov I. Mineral o‘g‘itlar va tuzlar texnologiyasi. – T.: Fan va texnologiya, 2007. – 352 b.
• 3. Kattayev N. Kimyoviy texnologiya. – T.: «Yangiyul polygraph service» MCHJ, 2008. – 432 b.
• 4. G‘afurov Q., Shamshidinov I. Mineral o‘g‘it ishlab chiqarish nazariyasi va texnologik hisoblari. – T.: Fan va texnologiya, 2010. – 360 b.
• 5. Технология фосфорных и комплексных удобрений / Под ред.С.Д.Эвенчика и А.А.Бродского. –М.: Химия, 1987. – 464 с.
• 6. Позин М.Е. Технология минеральных удобрений: Учебник для вузов. – Л., Химия. 1989. – 352 с.
• 7. Кочетков В.Н. Фосфорсодержащие удобрения: Справочник / Под ред. проф.А.А.Соколовского. – М.: Химия, 1982. – 400 с.